I

IBARE	Beyan etmek, açıklamak.
IBB	(C.: E'bâ) Yük dengi, ağır yük.
IBLIK	Erkek.
IBT	(Ibıt) Koltuk. Omuzun alt ve iç tarafı.
ICAN	Kubl ile dübür arası. * Ahmak kimse.
ICAZ	İnat etmek.
ICRE	Başına tülbent sarmak. * Besili ve semiz olmak.
ICRİM	Kısa boylu bodur adam.
IDA'	Bir şeyi birbiri ardınca yapmak.
IDAA	(Bak: İdaa)
IDAD	Hazırlamak. * Ses, sada.
IDAD	Isırmak. * Geçinmekte darlık, maişet zorluğu.
IDAE	Parlamak veya parlatmak. Ruşen etmek veya ruşen olmak.
ID'AF	Zayıf etmek, zayıflamak. * Muzaaf etmek, fazlalaştırmak. İki kat yapmak.
IDAFE	Misafir edinmek. * Ulaştırmak. * Tâbi olmak, uymak.
IDAKA	Darlık vermek.
IDAT	(Bak: Izat)
IDBAB	Yaş olmak, ıslanmak. * Kin tutmak.
IDCA'	Yatırmak.
IDCAC	Çağırmak, çağırtmak.
IDCAR	Gönül kırmak. Iztırab vermek. Darıltmak.
IDD	(C.: Adât) Pınar ve kuyu suları gibi aktıkça kesilmeyen, devamı gelen su. * Çokluk, kesret.
IDFE	Ondan elliye varana kadar olan erkekler. * Kıt'a. * Akşam vakti.
IDGAN	Kalbinde bir kimseye kin ve adavet olmak.
IDGAS	Karıştırmak. * Otu eliyle tutamlamak.
IDHA'	Kuşluk vaktine girmek.
IDHAK	Güldürmek. Güldürülmek.
IDHİYAN	Nurlu, ruşen, parlak.
IDİN	Dağılmış, perâkende olmuş.
IDK	(C.: Adâk-Uduk) Hurma salkımı.
IDL	Yük dengi, misil, eşit.
IDLA'	Çok yemekten dolayı midenin dolması ve hasta olmak.
IDLAL	(İdlâl) Hak dinden, imân ve islâmiyetten saptırmak. Doğrudan, Hak ve hakikat caddesinden ayırmak. Azdırmak.
İDLÂLİYYÂT	İnsanı doğru yoldan saptıracak fikirler, azdıracak mevzular. Kur'ânla muaraza eden safsata ve bâtıl felsefi nazariyeler.
IDMAME	(C.: Ezâmim) Cemaat, topluluk.
IDNA'	Hastalığın hastayı zayıflatması.
IDRAR	Zarar vermek. * Avret üstüne avret almak, evli iken bir daha evlenmek.
IDRİC	İbrişim kilim.
IDTIBA'	Hacıların ihramlarını sağ koltukları altından çıkarıp sol omuzlarına örtmeleri.
IDTICA'	Yan yatmak.
IDTIGAN	Ayağıyla kendi kendine vurmak.
IDTIHAD	Zulmetmek, cefâ vermek.
IDTILA'	Kuvvetlendirmek.
IDTIMAR	İnce belli, karınsız olmak.
IDTIRAB	Deprettirmek, hareket ettirmek. Izdırap.
IDTIRAM	Ateş yakılmak. * Şule vermek, ışıklandırmak.
IDVA'	Azık yapmak.
IDVE	(C.: Udât) Yüksek yer. * Dere kenarı.
IFA'	Devekuşunun yeleği. * Devenin yükünün çok olması.
IFAS	Şişe ve divit ağzını kapatmakta kullanılan deri.
IFDAC	(C.: Ufâzic) Semiz, besili hayvan. * Yumuşak nesne.
IFLIK	Eski çalgılardan birinin adıdır.
IFRAT	Davarın alın saçı. * İnsanın ense saçı.
IĞLAK	(Bak: İğlâk)
IĞRAZ	(Bak: İğraz)
IĞVA	(Bak: İğva)
IH	Deveyi çökertmek için kullanılır sestir. * Yorgunluk ve heyecanla hızlı nefes vermeği tasvir eder.
IHAFE	Korkutmak.
IHAZE	(C.: İhâzât-İhâz) Su birikip toplanacak yer. * Bir kimsenin kendisi veya sultanı için hıfzedip gözlediği yer.
IHBAS	İfsad etmek. Bozmak. * Yaramazlık öğretmek.
IHBAT	Huşu ve tevazu' etmek, alçak gönüllülük yapmak.
IHDAC	Doğan çocuğun bir yerinin eksik olması.
IHDAR	Kendini gözlemek. * Bir yerde durmak, ikâmet.
IHDI	Deve çöktü.
IHDILAL	Yaş olmak, ıslanmak. * Ağacın budak ve yapraklarının çok olması.
IHDIRAR	Yeşillik.
IHFAK	Gazâda ganimet malından pay almamak. * Avcıların av yakalayamaması.
IHFAS	Çirkin olmak.
IHLA'	Çıkarmak.
IHLA'	Hâli etmek, boşaltmak.
IHLAD	Meyletmek, yönelmek, eğilmek. * Sonsuzlaştırmak, ebedi kılmak. * Geç ihtiyarlamak.
IHLAF	Su aramak. Yerine halef etmek. * Kılıç çıkarmak için elini uzatmak.
IHLAK	Elbise eskimek veya eskitmek.
IHLAL	Terketmek.
IHLAMAK	Ih diyerek deveyi çökertmek. * Ih diyerek yorgunluk ve heyecanla hızlı nefes vermek.
IHLAMUR	Kerestesi marangozlukta kullanılan ve çiçeği haşlanıp çay gibi içilen ağaç. * Ihlamur ağacından yapılmış.
IHLİVLAK	Eskimek. * Bulutun gökyüzünü kaplaması.
IHMAD	Ateşi söndürmek.
IHMAL	Saçak yapmak.
IHMAR	Gizli etmek, saklamak.
IHN	Boyalı sof kumaş. * Renkli yün.
IHN-İ MENFUŞ	Didilmiş kumaş. Hallac edilip atılmış renkli yün.
IHNA'	İfsad etmek, bozmak. * Yaramaz söz söylemek.
IHRAB	Viran etmek, harabe haline getirmek.
IHRIVVAT	Uzamak.
IHRİNMAS	Sükut etmek, susmak.
IHRİT	İsmi işitilmeyen bitki.
IHSA'	Irak etmek, uzaklaştırmak.
IHSA'	Haya çıkarmak.
IHSAR	Noksanlaştırmak, eksiltmek.
IHSAS	Yaramaz iş yapmak.
IHŞÎŞAN	Kabalığı, inatçılığı ve katılığı fazla olmak.
IHTA'	Hatâ etmek, yanılmak.
IHTİBA'	Gizlenmek, örtünmek.
IHTİBAR	İmtihan ve tecrübe etmek.
IHTİDAB	Boyamak.
IHTİDAD	Otu köküyle birlikte biçmek.
IHTİDAM	Hizmet etmek.
IHTİLA'	Ot biçmek.
IHTİLA'	Çıkarmak.
IHTİLAB	Aldatmak.
IHTİLAC	Seğirtmek, koşmak. * Hareket etmek.
IHTİLAK	Yalan olmak. * Muhtaç olmak.
IHTİLAL	(İhtilal) Halel vermek, zarar vermek. * Muhtaç olmak.
IHTİLAS	Hırsızlık için gelip bir şey alıp kaçmak.
IHTİMAM	Ev süpürmek.
IHTİMAR	Mütegayyer olmak, bozulmak, değişmek.
IHTİNAS	Kırılmak. * İkiye bükülmek, iki kat olmak.
IHTİRA'	Vücud vermek, icad.
IHTİRAF	Cem'etmek, toplamak.
IHTİRAK	Kat'etmek, kesmek.
IHTİRAM	Eksilmek, noksanlaşmak. * Kesilmek.
IHTİRAT	Kılıç çekme.
IHTİSAM	Husumet etmek, düşmanlık yapmak.
IHTİSAR	Elini böğrüne koymak. * Muhtasar yapmak.
IHTİTAF	Sür'atle ahzetmek, çok hızlı almak.
IHTİTAN	Sünnet olmak.
IHTİTAT	Sakal bitmek. Yer tutmak. * Hatla işaret koymak.
IHTİVA'	Kendini aç bırakmak.
IHTİZA'	Parça parça edip taksim etmek. * Kat'etmek, kesmek.
IHTİZAL	Kesilmek. * Ayrılmak.
IHTİZAN	Sırrı gizlemek.
IHVE-İ MÜTEFERRİKÎN	Ana baba bir veya yalnız ana bir yahut da yalnız baba bir erkek kardeşler. (Müennesi: "Ahavat-ı müteferrikat'tır)
IKAB	Azap, mihnet.
IK'AD	Yüksek bir yere çıkarmak. * Oturtmak.
IKAK	Tırnaklı hayvanların gebeleri.
IKAL	İkl, bağ, bend. * Daha ziyade Arabların başlarına koyup sardıkları bağ, agel. (Bak: Sâhib-üt tac)
IKAM	şiddetli harpler. * Yaramaz huylu.
IK'AR	Derinletmek, derinleştirmek.
IKD	İnci. Gerdanlık. Mücevher, boyuna takılan dizilmiş kıymetli şey. * İnci dizecek iplik. * Hurma salkımı.
IKFAL	Kilitlemek.
IKHÂR	Kahr etme, kahr edilme, kahr edilmiş olma.
IKHÂR-I DÜŞMEN	Düşmanın kahrolması.
IKKA	Çocukların doğduklarında mevcut olan saçı.
IKLAB	Aksine döndürmek. Tersine çevirmek veya çevrilmek.
IKLAL	Azaltılma, azaltma.
IKLÎD	(C.: Akalîd) Anahtar, miftah.
IKLİM	Bir yerin hava şartları. Memleket. Küre-i arzın kıt'a ve her bir memleketi.
IKMA'	Gelen bir kimseyi geri döndürme. * Birisini aşağılama.
IKMAH	Enaniyet ve azametle kafa tutma.
IKMAR	Ayın doğmasını bekleme.
IKMAS	Suya daldırıp çıkarma.
IKNAS	Adi ve rezil bir kimse iken asaletlilik iddiasında bulunma.
IKNAT	Allah'a dua etme. Aczini ve fakrını anlayarak Allah'a yalvarma. * Namazda kıyamı uzatma. * İnkisar etmek.
IKSÂ	Uzaklaştırılma. Uzaklaştırma.
IKSÂ-YI ÂMÂL	Emel ve isteklerinden uzaklaştırma.
IKSAM	Kasem etme, and içme, yemin etme.
IKSAR	Yapabileceği ve elinden geldiği halde ihmâl etme.
IKSAT	Hakkâniyet, doğruluk gösterme.
IKTA'	(Kat.'dan) Delil göstererek susturma. * Mülkiyeti devlete ait olan bir arazinin menfaatinin hazinede istihkakı bulunan kimseye padişah tarafından verilmesi. * Maktuan ihâle.
IKTAAT	(Iktâ. C.) Sahibi olmayan ve üzerinde imaret eseri olmıyan yerlerden olup, ulülemr tarafından istihkak sahibine imar ve inşa etmesi için tahsis olunan arazi.
IKTAR	Damlatma, damlatılma.
IKTIDA	Tâbi olma. Uyma.
IKTIDAEN	Uyarak, ıktıda ederek, tâbi olarak.
IKTİFA'	(Kafa. dan) Arkasından gitme, izinden gitme.
IKTİFAEN	İzinden giderek, örnek tutarak, misal kabul ederek.
IKVA'	Ev boşalmak. * Azık tamam olmak. Şâirin şiirin kafiyesini çeşitli yapması.
IKVAL	Bir kimsenin söylemediği bir sözü, söyledi diye iddia etmek.
IKVÂLİYYÂT	Söylenmediği hâlde söylendi diye iddiâ edilen sözler. Lüzumsuz iddialar.
IKY	Yemek yemezden evvel çocuğun karnından çıkan necisi.
IKYAN	Halis iyi altın. * İnci parçası.
ILAB	Boyunda olan uzun nişan.
ILAC	Bir şeyi yerinden alıp gidermek.
ILAKIYE	Aşikârelik, açıklık, meydanda oluş.
ILAT	(C.: Alât) Devenin boynuna takılan ip.
ILBA'	(C.: Alâbâ) Boyun siniri.
ILC	(C.: Uluc-Aluc-Ilce) Kervan. * Yabani eşek. * Acem küffarından bir erkeğin adı.
ILGAM	Sıcak mevsimlerde çöl veya ovalarda buharın yayılmasıyla uzaktan su gibi göüren yer. Serap, pusarık.
ILGAMAK	At başıboş olarak dörtnala koşması.
ILGAR	Düşman topraklarına ansızın yapılan hücum, akın. * Başıboş hayvanın dörtnala koşması.
ILGARCI	Akıncı.
ILGIDIR	Bir metre kadar uzunluğunda, uçlarına birer karış kadar iki çivi sokulmuş ağaçtan yapılma bir ölçü âletidir.
ILGIMSALGIM	Sıcak mevsimlerde çöl veya ovalarda, buharın yayılmasıyla uzaktan su gibi görünen yer. Serap, pusarık.
ILHİZ	Büyük kene.
ILICA	Sıcak pınar suyu. Bunların yerden kaynayanına kaynarca; üzerine bina veya kubbe yapılmış olanına ise kaplıca denir.
ILIK	Ne sıcak ne soğuk. Az ısınmış veya sıcaklığı kırılmış.
ILK	(C.: Alâk) Kurumak. * şarap, hamr. * Her nesnenin iyisi.
ILK	Sakız. * Ağızda çiğnenen şey.
ILKA	Kişinin göbeğine dek olan gömlek.
ILKİD	Şişman, kısa boylu, hakir ve hayrı az olan kadın. * Katı yoğurt.
IMYA (IMİYYÂ)	Görmeyerek, düşünmeyerek.
INAK	Kucaklaşıp sarılma, muânaka.
INAN	(C.: Aınne) Atın dizgini.
INAS	Kızın büluğ çağına vardıktan sonra evlerinde evlenmeden çok durması.
INİZ	Cimâa kadir olmayan erkek. * Cimâdan safâlı olmayan avret.
INNÎN	İktidarsız, güçsüz, âciz.
INTİYAN	Yiğitlik evveli.
IR	t. Nağme, ezgi, basit türkü. * Ahenk, terâne.
IRA	Karakter, seciye.
IRA'	Mıknatıs.
IRAB	Tazı. * Yükrek at.
IRABET	Yaramaz sözler söylemek, fuhşiyyat.
IRAFET	Kethüdâlık, reislik. Ululuk, şereflilik.
IRÂK	Dicle nehrinden aşağı Basra'ya kadar Şat Suyu'nun iki tarafı olan memleket. * Su kenarı. * Kökler, asıllar, bünyadlar. * Uzak.
IRÂK-I ACEM	(Acem Irakı) Tar: Irak'ın Dicle nehrinden başlayarak İran sınırındaki yüksek dağlık mıntıkaya kadar uzanan bölgesine Osmanlılarca verilen ad.
IRÂK-I ARAB	Arap Irak. Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan ve Bağdat'ın kuzeyine kadar uzanan topraklara Osmanlı İmparatorluğu zamanında verilen isim.
IRAKA	(Bak: İrâka)
IRAKÎ	(Irâkiyye) Irak halkından, Iraklı. * Irak'a ait.
IRAN	Evin uzak olması. * Mıh, çivi. * Mızrak. Süngü.
IRAS	Devenin başını ayağına bağladıkları ip.
IRDA'	(Bak: Irzâ')
IRDAM	Üzüm veya hurma salkımı olan budak.
IREM	Irmak kenarı. "* Su bendi. * Dere, vâdi. * Sert yağan ve taneleri iri olan yağmur. * Gözsüz köstebek. * Kemikten etin suyunu almak.
IRGAF	Hızla yürüme, hırsla bakma.
IRGAT	(Rumca) Rençber, işçi. * Yapı işçisi. Amele. * Gemilerde demir zincirini toplamak için ve binalarda bazı ağır şeyleri kaldırmak için zincirlerle çevrilmiş, ufki bucurgat.
IRIP	Balık tutmak için atılan büyük ağ.
IRK	Nesil. Zürriyet. Sülâle. * Soy. Kök. Damar.
IRK-I AHMER	Kızıl derili.
IRK-I ESVED	Siyah derili, zenci.
IRK-ÜZ-ZEHEB	Altınkökü denilen bir nebat.
IRKIY	(Irkıyye) Irkla ilgili, ırka âit.
IRKÎL	Belâ. Zahmet, meşakkât. * Çok güç nesne.
IRMAK	Büyük akarsu, doğrudan doğruya denize dökülen nehir.
IRMİS	Büyük taş. * Kuvvetli ve dayanıklı deve.
IRNÎN	Kaş tarafında burun ucu. * Her nesnenin evveli.
IRRİS	Arslan yatağı.
IRS	Koca ile karıdan her biri. * Nâmus.
IRSÎ	Gelincik dedikleri hayvanın rengine benzer bir renk.
IRTIR	Yerinden ayrılmak.
IRV	(C.: Arâ) Cemaat, topluluk.
IRZ	Namus. Temizlik. Cinsî haysiyet. * Ehil ve ıyal. İnsanın korumağa mükellef olduğu nefsi, hasebi, şerefi ve mahremleri, zemmedilecek veya medhedilebilecek durumları.
IRZA	Çayırlık, çimenlik. Otu bol olan yer.
IRZÂ'	Emzirmek veya emzirilmek.
IRZÂ-İ ETFAL	Çocukların emzirilmesi.
IRZÂ-İ GAYR-İ MÂDERÎ	Çocuğu hayvan sütüyle besleme.
IRZÂ-İ MÂDERÎ	Çocuğu ana sütüyle besleme.
IRZAL	Bağcıların arslan korkusundan dolayı ağaçların üzerinde yaptıkları yatak. * Avcıların, yatağında topladıkları kuru ot.
IRZİM	Sağlam, sert ve dayanıklı. * Şiddetli toplayıcı.
IS	(Iss) t. Bayındırlık, mâmuriyet. Şenlik. * Ses. * Sâhib. Mâlik. * Efendi.
IS'AB	Güç. Çetin bulmak. Güçleştirmek. Zorlaştırmak.
ISABE	(C.: Asâib) Cemaat, topluluk. * Tıb: Yaraları sarmakta kullanılan bağ, yara bantı. * Başa sarılan ve şeâir-i İslâmiyeden olan sarık.
IS'AD	Yukarı çıkarmak. Yükseltmek. * Mekke-i Mükerreme'ye gitmek. * İnbikten geçirmek.
ISADET	Avlatmak.
ISAGA	Kuyumculuk yapma. * Eritilmiş maddeleri kalıba dökme.
ISAHA	Kulak verip dinleme.
ISALET	Hamle yapmak. * Ulaşmak.
ISAM	Göze çekilen sürme. * Kırba bağı. * Kırba örtüsü.
I'SAR	Ayağını kaydırıp yere yıkmak.
IS'AR	Enaniyet ve kibirle surat asma.
I'SAR	Hafif esen rüzgâr.
I'SAR	Fakir olmak. * Güç olmak, zor olmak.
ISARE	Çadır kazığı. * Çadır ipi.
ISARET	Meylettirmek, eğmek.
IS'AS	Gece karanlığı başlamak, karanlık basmak. * Karanlığın açılması. * Bulutun yere yakın olması. * Peşinden gitmek.
ISATA	Seslenme, ses çıkarma.
ISBA'	Tulu etmek, meyletmek.
ISBAH	Seher vakti. Sabah vakti. * Gafil olmamak. Uyanıklık.
ISBAR	Sabrettirmek.
ISBI'	(Usbu'-Asba'-Asbi') Parmak.
ISDA'	(Sadâ. dan) Yankı. Aks-i sada. Sesin bir yere çarpıp dönmesiyle duyulan ikinci ses.
ISDAD	Men'etmek, engel olmak, geri döndürmek.
ISDAK	Verilecek parayı kadının nikâhında tesbit edip kararlaştırma.
ISDAR	(Sudur. dan) Çıkarma, çıkarılma, sudur ettirme. * Deveyi sudan geri döndürmek. * Rücu ettirmek, geri döndürmek, vazgeçirmek.
ISFA'	Arındırılmak. Hâli olmak.
ISFAK	Kapıyı örtmek. * El ile bir nesneye erişmek.
ISFİRAR	Sararmak. Sarı olmak.
ISFİRAR-I AYN	Gözün sararması.
ISFİRAR-I EVRAK	Yaprakların sararması.
ISFİRAR-I ŞEMS	Güneşin sararmış gibi görünüşü.
ISGA'	Söylenilen bir sözü dinleyip kabul etme ve yapma. * Söylenilen bir sözü kulak verip dinleme. * Meyl etmek. * Eksiltmek.
ISGAR	(Sagir. den) Hakir ve hor görme. * Küçültme.
ISHA'	Gökyüzünün açık ve bulutsuz olması.
ISHAB	Yoldaşlık yapmak.
ISHAM	Biçim vakti yetişmek, hasat zamanının gelmesi.
ISHAR	(Sıhriyyet. den) Akrabalık, yakınlık, kurbiyet, sıhriyet. Damat olma. Damat edinme. * Ulaşmak. * Erimek.
ISHÎRAR	Ot kurumak.
ISKA	(Bak: İska)
ISKAÇA	Gemi direğinin ayaklığı.
ISKALARA	Gemi arması merdiveni. * Harp gemilerinin sol taraflarındaki merasim merdiveni.
ISKALARİYA	Geminin üst kısmına çıkabilmek için iskele, yani merdiven teşkil etmek üzere çarmıhlara aykırı ve kazık bağı ile bağlanmış ince halatlar.
ISKAPARMA	İtl. Bir gemiyi toptan kiralama.
ISKARÇA	İtl. Geminin yükünün pek sıkı olarak istif edilmesi.
ISKARMOZ	Kayık ve sandallarda kürek takılmak üzere yan kenarlara dikine sokulmuş tahta çiviler. * Bir cins küçük balık.
ISKARSO	İtl. Yelkenleri doldurur dik rüzgâr. * Geminin götürü olarak kiralanması.
ISKARTA	Herhangi bir sebepten dolayı değerini kaybetmiş mal.
ISKAT	Düşürmek. Düşürülmek. Aşağı atmak. Hükümsüz bırakmak. * Silmek. * Ölünün azaptan kurtulması ümidi ile ölen kimse nâmına dağıtılan sadaka.
ISKAT-I CENİN	Kadının çocuk düşürmesi.
ISKAT-I SALÂT	Ölmüş bir kimsenin kılmadığı namazlar yüzünden hâsıl olan günahını giderir ümidi ile verilen sadaka.
ISKOTA	İtl. Büyük yelkenleri kullanmaya yarayan ip.
ISKUNA	ing. İki direkli bir nevi yelkenli gemi.
ISLA'	Ateşte kızdırmak. Ateşte yakmak.
ISLAH	İyileştirmek. Düzeltmek. Kusurları gidermek. (Nefsini ıslah etmeyen başkasını ıslah edemez. S.)
ISLAH-I HÂL	Kendi halini ıslah etme, düzeltme.
ISLAH-I ZÂT-ÜL BEYN	Aralarındaki kırgınlığı kaldırarak iki kişiyi barıştırma.
ISLAHAT	Kusurları ve eksiklikleri gidermek için yapılan işler ve düzeltmeler.
ISLAHAT-I ADLİYE	Adli ıslahat.
ISLAHAT-I ASKERİYE	Askerlikte yapılan ıslahatlar. Askerî ıslahat.
ISLAHAT-I MÜLKİYE	İdarede yapılan düzeltmeler, yenilikler.
ISLAHATPERVER	Islahat taraftarı, ıslahatı seven.
ISLAHEN	Islah ederek, düzelterek.
ISLAHHANE	Tar: San'at mekteblerine önceleri verilen isim. * Islah evi.
ISLAHÎ	(Islahiyye) Islah etmeye ve düzeltmeğe dair. Düzeltme ile alâkalı.
ISLAHPEZİR	Islah edilebilir olan. Düzeltme ve tâmir kabul eden, ıslaha kabiliyeti olan.
ISLÎ'	Boynu ince ve başı fındık gibi yumruca olan yılan.
ISLİHMAM	Ayak üstüne durmak.
ISLÎT	Zinetli kılıç, üzeri süslenmiş kılıç.
ISMAM	Şişenin ağzını tıkama. * Sağırlaştırma, duymaz hâle getirme.
ISMARLAMA	Sipariş verme, emanet etme. Hususi siparişle yaptırılmış, hazır alınmayan.
ISMAT	Susturma, susturulma, sükut ettirme.
ISMİ'LAL	Muhkem olmak, sağlam olmak. * Otların birbirine dolaşmaları.
ISNA'	Yardım etme, yardımda bulunma.
ISNAKAT	El darlığı. * Men'etmek, engel olmak.
ISNAN	Israr etme, inat etme, ayak direme. * Gücenme, darılma. * Gururlanma, kibirlenme.
ISPARÇANA	Halatın üzerine sarılmış olan ip. * Halatın yapıldığı bükmelerin herbiri.
ISPARMACA	Deniz içinde birkaç zincirin birbirine karışması.
ISPAVLİ	Eskiden gemilerde kullanılan bir çeşit kalın sicim.
ISPAZMOZ	Sinirlerde beliren gerginlik ve titreme.
ISR	Ahd. Sözleşme. Yemin. * Kulakta küpe deliği. * Şiddetli ahkâm ve teklifler. * Altındakini yerinde tutan ağırlık, bağ.
ISRAH	Medet yetişmek, yardım gelmek.
ISRAM	Derviş olmak.
ISRAR	Bir fikir veya meşru dâvadan dönmemek. Direnmek, sebat etmek. Hayırlı bir hâl üzere sadakatla kalmayı istemek.
ISTABL	Ahır.
ISTABL-I ÂMİRE	Saray ahırı.
ISTABL-I HÂS	Padişahın atlarına mahsus ahır.
ISTAFLÎN	Havuç.
ISTAHAR	Havuz, küçük göl. Su birikintisi.
ISTAM	Kepçe.
ISTIAD	Yükseğe çıkma, terfi etme.
ISTIBAB	Dökülme. * Damardan kan fışkırması.
ISTIBAG	Boyanma.
ISTIBAR	Sabretmek. * Kısas almak.
ISTIDAM	İki şeyin birbirine şiddetli çarpması.
ISTIFA	Bir şeyin iyisini seçip ayıklamak. * Bir şeyi ıslâh edip sâfileştirmek. * Seçmek. Ayıklamak.
ISTIFAF	Dizilme. Sıralanma. Saf bağlama.
ISTIFA-GERDE	f. Seçilen. Seçilmiş bulunan.
ISTIHAB	Saklama, gizleme. * Dostluk kurma. * Konuşma, musâhabe etme.
ISTIHAM	Ayak üstüne dikili durmak.
ISTIKAK	Tokuşmak.
ISTILA	Ateşte ısınma.
ISTILAH	Tabir, deyim. Belirli bir topluluğun, bir lafzı lügat mânasından çıkararak başka bir mânada kullanmaları. * Bir ilim veya mesleğe âid kelime. Terim. Erbab-ı ilim arasındaki ve herkesin anlamadığı kelime. * Muvafakat. Uygunluk. Barışmak. İttifak.
ISTILAHAT	Istılahlar. İlmî tabirler.
ISTILAHÎ	Istılaha dair. Istılaha âid ve müteallik.
ISTILAM	Kesme, koparma.
ISTINA'	Seçme, intihab, ayırma. * Adam seçme. * İyilik etmek. * İş işletmek.
ISTINA-İ SIDDIK	Sâdık dost seçme.
ISTIRAH	Yardım isteme, istimdat.
ISTIRAM	Hürmet etme, saygı gösterme.
ISTIYAD	Avlamak. Vahşi hayvanı ele geçirmek.
ISTIYAF	Yaz mevsimini geçirmek, bir yerde yazlamak.
ISVA'	Kuruma, yaşlığı ve rutubeti kaybolma.
ISVEDE	Küçük bir böcek adı. * Kuvvetli.
IŞÂ'	Yatsı zamanı. Akşam ile yatsı namazı arasındaki vakit. * Güneş batmasından ertesi günü fecre kadar olan zaman.
IŞÂÂN	Akşam ile yatsı.
IŞAEYN	Akşam ile yatsı zamanı.
IŞAR	Birlikte geçinmek. Muâşeret etmek.
IŞAR	(Aşerâ. C.) On aylık hamile develer.
IŞAYA	(Işâ. C.) Akşam ezanından yatsı ezanına kadar geçen zamanlar.
IŞİR	(C.: Aşâr) Çanak çömlek parçaları.
IŞK	(Bak: Aşk)
IŞKA	Sarmaşık adı verilen bir bitki.
IŞKÎ	İki ucu saplı eğri bıçaktır ve deri ve tahta kazımakta kullanılır.
IŞTIN	Toprak kandili.
ITABE	İyi etmek. * Hoş kokulu etmek.
ITAF	Kaftan.
ITAK	Hürriyet. * Kuvvet. * şiddet.
ITAK-ÜT TAYR	Yırtıcı kuşlar.
ITAKA	Güç etmek, zorlaştırmak.
IT'AM	(Bak: İt'âm)
ITAM	İdrar zorluğu, idrar tutukluğu.
ITAR	(C.: Utur) Dudak kenarı. * Elin kasnağı. * Diğerlerini ihâta eden nesne.
ITARE	Uçurma, uçurulma.
ITAŞ	(Atşân. C.) Susamış olanlar.
ITBAK	Örtünmek. * Yürümek. * Değiştirmek. * (Bak: İtbak)
ITEH	Ahmaklık, bunaklık.
ITER	(Itret. C.) Nesiller, akrabalar, zürriyetler, aynı soydan gelenler.
ITF	Omuzbaşı.
ITFA'	Söndürmek.
ITFAK	Maksadına eriştirme, gayesine vardırma.
ITFAL	Kadının oğlanını getirmesi.
ITFET	şefkat, merhamet. * Boncuk.
ITGA	Azdırma, azdırılma.
ITK	Azad edilmek. Hürlük. Esir veya köle olanın serbest edilmesi. Azad olmak. * Kerem ve hüsn-ü cemâl. Asâlet ve necâbet. Şeref, şan ve kıdem. Kuvvet.
ITK-I MUALLAK	Bir şarta talik suretiyle vuku bulan ıtkdır. Bir kimsenin kölesine "şu işi yaparsan hürsün" demesi gibi ki, köle o işi yapınca azad olur. (Ist. Fık. K.)
ITK-I MUZAF	Bir zamana, bir vaktin girmesine veya çıkmasına izafe edilen ıtkdır. "Sen gelecek ayın başında hürsün." denilmesi gibi ki, o ayın başında ıtk hadisesi vücuda gelir. (Ist. Fık. K.)
ITK-I MÜNECCEZ	Bir şarta muallak veya bir zamana muzaf olmaksızın derhal vuku bulan ıtkdır. Bir kimsenin memluküne hitaben "seni azad ettim." demesi gibi ki, onunla köle derhal hürriyetine kavuşur. (Ist. Fık. K.)
ITK-I MÜŞTEREK	İki veya daha fazla kimsenin, mâlik oldukları bir köleyi azad etmeleridir.
ITK ALÂ MAL	Bir köle veya cariyenin kitabet suretiyle olmaksızın cins ve miktarı malum bir mal veya muayyen bir hizmet mukabilinde azad edilmesidir. Buna "Itk alâ cu'l" da denir. (Ist. Fık. K.)
ITKAN	(Bak: İtkan)
ITKNAME	Azad edilmiş olan köle veya cariyeye azad edildiklerini bildirmek üzere verilen vesika.
ITL	(C.: Atâl) Böğür.
ITLA'	Kokulu şeyler sürünmek. * Hevâiyata heves etme.
ITLA'	Tulu ettirmek, zuhur ettirmek, doğdurmak.
ITLAK	Salıvermek. Bırakmak. Koyuvermek. Serbest bırakmak. Serbest olup her tarafta bulunmak. Cezadan kurtarmak. * Boşama. Boşanma. Afvetmek.(...Elbette mutlak ve muhit olan o ef'âlde iştirak muhaldir. İmkânı yoktur. Evet, ıtlakın mahiyeti iştirake zıddır. Çünkü, ıtlakın mânası, hatta mütenahi ve maddi ve mahdut bir şeyde dahi olsa, yine istilâkârane ve istiklâldarane etrafa, her yere yayılır, intişar eder. Meselâ: Hava ve ziya ve nur ve hararet, hatta su, ıtlaka mazhar olsalar, her tarafa yayılırlar. Ş.)
ITLAK-I İNAN	Dizginini salıverme. Başıboş bırakma.
ITLAK-I LİSAN	Ağzına geleni söylemek. Çok serbest ve kolay konuşmak.
ITLAK-I YED	Hayır işleme.
ITLAL	Havâle olma, birşey üzerine yüklenme. * Boşu boşuna zaman geçirme, vakit öldürme.
ITLIHAH	Gözden yaş akma, ağlama.
ITLINSA	Çok fazla terleme.
ITMAH	Yukarı bakma, gözü yukarı dikme.
ITMAL	Mahvetme, perişan etme.
ITMAS	Bir şeye geriden uzaktan bakmak. Helâk etmek.
ITNA'	Sâlim olmak, sağlam ve sıhhatli olmak.
ITNAB	Edb: Konuşurken, fazla tafsilât vermek. Lüzumundan fazla sözü uzatmak. (Îcazın zıddı)
ITNAB-I MAKBUL	Bahsi iyice anlatmak için lüzumlu olan sözün uzatılması.
ITNAB-I MÜMİLLE	Lüzumsuz olarak sözü uzatmak, usanç verecek şekilde uzatmak.
ITNABE	Gölgelik, sâyeban. * Keman teli, keman kirişi.
ITNAN	Çınlatma. Madeni bir ses çıkartma.
ITR	Hoş ve güzel koku. Güzel kokulu şey. * Yaprakları güzel kokulu bir bitki.
ITRA'	Bir kimseyi mübalağa ile medhetmek. En güzel şekilde sena etmek.
ITRAB	(Tarab. dan) şevke getirme, keyiflendirme.
ITRAD	Bir kimseyle birlikte bahse girişme.
ITRAH	(Tarh. dan) Çıkarma, tarhetme, dışarı atma.
ITRAK	Sükût etmek, susmak. Gözünü yere dikip bakıp durmak.
ITRAR	Kandırmak, igra.
ITRET	Zürriyet. Nesil. Ehl-i beyt. * Gerdanlık. * Güzel kokulu şey.
ITRÎ	Itra mensub, ıtır gibi kokan. * Müzik ilminde bir üstaddır. Asıl adı Mustafa'dır. Bayramlarda okunan tekbirin ilâhi ve kuvvetli bestesi onundur. Bestelere âid Segâh, Ayin-i Şerif gibi 25 eseri olduğu söylenir. Osmanlı padişahı IV. Mehmed'in nedimlik ve esirler kethüdalığında bulunmuştur. Vefatı Mi: 1711'dir. İstanbul'ludur. * Tezhib ıstılahlarındandır. Bir cins yaprak şekli. Bu şekil ıtr yaprağına benzediği için bu ismi almıştır.
ITRİF	Habis, hilekâr, kötü, pis.
ITRÎH	Devenin hörgücü.
ITRÎS	Hiddetli, cebbar kimse. * Kuvvetli, dayanıklı deve.
ITRİYYAT	(Itr. C.) Güzel kokulu yağ, esans gibi maddeler.
ITRİYYE	Erişte aşı.
ITRNAK	f. Güzel ve hoş kokulu.
ITTILA'	(Tulu. dan) Haberli olmak. Öğrenmek. Haberi, malumatı bulunma. * Yukarıdan aşağı bakmak.
ITTILA	Kokulu şeyler sürünme.
ITTILAAT	(Ittılâ'. C.) Bilmeler, ıttılâlar, öğrenmeler, haberli olmalar.
ITTILAK	İnşirahlı olma, ferahlı ve sevinçli olma.
ITTIRAD	İntizamlı, uygun şekilde. Saat gibi intizamlı hareket. Sıra ile birbirini takib eden. Ritmik.
ITVAL	Uzatmak. Uzatılmak.
ITYA'	Avdet etmek, dönmek.
IVAZ	(Bak: İvaz)
IVEC	(Bak: İvec)
IYADET	Hastayı ziyaret edip hatırını sormak, gidip görmek.
IYADETEN	Hastaya hatır sorarak.
IYAF	Gönül dönmek. * Mütereddit olmak, kararsızlık, tereddüt etmek. * Tiksinmek, iğrenmek.
IYAL	Fık : Bir adamın üzerine nafakasını vermek vacip olan, kendilerini geçindirdiği kimseler.
IYALULLAH	Halk, insanlar.
IYAN	(Bak: Ayân)
IYAZ	Sığınma. İltica.
IYAZEN	Sığınarak.
IYD	(Bak: Îd)
IYŞ	(Bak: Îş)
IZ	(C.: Uzuz-A'zâz) Çok zekâlı kötü adam. * Dikenli ağaçların küçüğü.
IZA	Nasihat, öğüt, vaaz.
IZAA	Bir şeyi zâyi etmek. Zâyi olmak. Kaybetmek. Mahvetmek, mahvedilmek.
IZAET	Parlatmak. Işıtmak. Işıklı olmak. Aydınlık etmek.
IZ'AF	Bir şeyin üstüne bir misli koyma. * Zayıflama.
IZAHET	(C.: Izât) Dikenli büyük ağaç. * Yalan, sihir, bühtan.
IZAM	(Bak: İzâm)
IZAT	Yalan. Sihir. Bühtan. * Dikenli büyük ağaç.
IZAT	(C.: Izât) Nasihat, öğüt.
IZAZ	Berk muhkem yer.
IZAZAT	Noksanlık.
IZBANDUT	Eskiden Rum korsanlarına verilen addır. * Haydut, yolkesen, şaki, eşkiya. * İri vücutlu, korkunç.
IZCA'	Yırtma. * Yatarken vücudun yan tarafı üzerine yatma.
IZFAR	Biri tarafından tırnaklanma. Bir kimseyi tırnaklama.
IZÎN	(İze. C.) Her biri bir fırkaya mensub. Parça parça, fırka fırka. Müteferrik hâlde.
IZK	(C. Azâk) Hurma salkımı.
IZLAK	Süçtürüp kaydırma.
IZLAK-I AKDÂM	Ayakların sürçüp kayması.
IZLAL	(Bak: Idlâl)
IZLAL	Gölgeli olma, gölgelendirme.
IZLAM	Karanlık, zulmet. * Zulmetme, karanlıkta bırakma.
IZMAME	(C.: Ezâmim) Cemaat, topluluk.
IZMAR	(İzmâr) Kalbde gizlemek, saklamak. Belli etmemek.
IZMAR-I GAYZ	Kin saklama.
IZMAR-I KABL-EZ ZİKR	Edb: Bir kelimenin zikrinden önce ona âit zamiri kullanmak.
IZNAN	Bir kimseyi kabahatlı çıkarma.
IZRA'	Zelil etmek, hor hakir etmek, alçaltmak.
IZRAF	Zarflamak. Zarfa koymak.
IZRAM	Ateşi tutuşturma, ateşi alevlendirme.
IZRAR	Zarar vermek. Zarara uğratmak.
IZRAT	Yellendirmek.
IZTICA'	Namaz kılarken secdede koltukları sıkarak göğsü yere değdirme. * Yan üstüne yatma.
IZTILAM	Koparmak. Kat'etmek, kesmek.
IZTIMAR	Atı, idman yaptırarak yola dayanabilecek şekilde kuvvetlendirme. * İnce belli olma.
IZTINA'	Sıkılma, utanma, kızarma.
IZTIRAB	Acı, elem, sıkıntı, vesvese, azab.
IZTIRAB-ÂVER	f. Iztırab veren, elem çektiren.
IZTIRABAT	(Iztırâb. C.) Elemler, acılar, sıkıntılar, azablar. Vesveseler.
IZTIRAM	Saç ve sakala kır düşme. * Alevlenme.
IZTIRAR	Çâresiz olmak. Mecburiyet. İhtiyaç.
IZTIRARÎ	Çaresizlik içinde oluş. Mecburiyet.(Lisan-ı ıztırariyle bir duâdır ki; muztar kalan her bir ziruh kat'i bir iltica ile duâ eder, bir hâmi-i mechulüne iltica eder. Belki Rabb-i Rahimine teveccüh eder. S.)
IZTIRARİYAT	(Iztırarî. C.) Mecburi olarak yapılan şeyler, mecburiyetler.İA' $ Bir nesneyi kab içine koyup saklamak.