V

VA	f. "Arkada, geri" mânâlarına gelerek birleşik kelimeler yapar.
VA	"Vah, yazık" meâlinde olup hayf, hasret, esef gibi kelimelerle birlikte söylenir. (Buna Arabçada "edât-ı nüdbe" denir.)Türkçede bunun yerine; vâh, vây, eyvâh edatları kullanılır. Bunlar bâzan şiddet ve te'yid için tekrar edilir.
VA'	Çakal.
VAAD	(Bak: Va'd)
VAAZ	(Bak: Va'z)
VA'B	Ulaştırmak, vardırmak. * Toplamak, cem'etmek.
VABESTE	f. Bağlı, mütevakkıf, olması bir şeye bağlı olan.(Bir fikre davet, cumhur-u ulemanın kabulüne vabestedir. M.)
VABİL	Yağmur. İri katreli yağmur.
VÂCİB	(Vücub. dan) (C.: Vâcibât) Lüzumlu, mecburi olan. * Fık: Yerine getirilmesi her müslüman için gerekli ve borç olup, yapılmadığı takdirde büyük günah olan Allah'ın emirleri. Yapılması zannî delil ile belli olan. Terki câiz olmayan. Yapılması şer'an kat'i derecede bir delil ile sâbit olmamakla beraber, her halde pek kuvvetli bir delil ile sâbit bulunan şeydir. (Vitir ve Bayram namazları gibi.) * İlm-i Kelâm'da: Varlığı zaruri olup, olmaması imkânsız bulunan.
VÂCİB-ÜL İFA	İfa edilmesi lüzumlu olan. Yapılması gerekli olan.
VÂCİB-ÜL VÜCUD	Vücudu mutlak var olan, yokluğu mümkün olmayan Cenâb-ı Hak.(Vâcib-ül vücuddur, yâni; O'nun vücudu zâtîdir, ezelîdir, ebedîdir, ademi mümteni'dir. Zevali muhaldir. Tabakat-ı vücudun en râsihi, en esaslısı, en kuvvetlisi, en mükemmelidir. Sair tabakat-ı vücud O'nun vücuduna nisbeten gayet zayıf bir gölge hükmündedir. M.) (Bak: Kıyam-ı binefsihî, Vücud)
VÂCİBÂT	(Vâcibe. C.) Yapılması lüzumlu olan şeyler. Vâcib olan şeyler.
VÂCİBE	Yapılıp yerine getirilmesi vâcib derecesinde lüzumlu olan şey.
VACİD(E)	Vücuda getiren. * Varlıklı. Fâtır. Gani ve zengin. * Mevcud olan.
VACİFE	Muztarib olan. Istırab çeken. Korkan. * Sallana sallana yürüyen.
VACİZ(E)	Kısa.
VA'D	Söz verme. Söz verilen şey. Bir kimsenin yapacağına veya yapmayacağına dâir söz vermiş olduğu husus. Bir şeyi yapmak veya bir şey için söz vermek va'ddır. Hayır işlenecek iş için masdar "va'd" veya "vaide" dir. İşlenecek şey şer ise; ev'ide denir. Masdarı "Îâd: $ " dır. Va'd hayırda, îâd ve vaîd şerde kullanıldığına göre; vaîd: $ masdarı şerre niyet ettiğini, korkulacak iş işleyeceğini haber vermekle korkutmaktan ibarettir.
VAD	f. Oğul.
VADADE	f. Reddolunmuş, geri çevrilmiş. Merdud.
VA'DE	Bir iş için önceden belli edilen zaman. Bir işi te'hir etmek, sonraya bırakmak için olan belli vakit. * Ecel.
VADİ	İki dağ arasındaki uzun çukur. Dere. Bir nehrin aktığı yer. Nehir yatağı. * Yol, tarz, usül. * Saha.
VADİ-İ HÂMUŞAN	Kabristan, mezarlık.
VADK	Yağmur damlamak. * Alışmak. * Yağmur. * Genişlik. * Kolaylaştırmak, yakın olmak.
VA ESEFA	Vah, esefler olsun! Eyvah, çok yazık!
VÂFİ(YE)	(Vefâ. dan) Tam, elverişli, kâfi, yeter. * Sözünün eri. * Va'dini mutlak yerine getiren Cenab-ı Hak.
VÂFİ VE KÂFİ	Bol bol yeter.
VAFİD	(C.: Vüffed - Evfâd - Vüfud) Elçi, temsilci.
VAFİH	Kilise kayyımı.
VAFİR(E)	(Vefret. den) Bir çok, bol, çok. * Edb: Aruz kalıplarından bahr-ı rabi'nin ismidir.
VAFTİZ	(Vaftis) (Rumcadan) Hristiyanlarca çocuğun ve hristiyanlığa yeni girenin dine girme şartı sayılan, suya sokma merasimi. (Bak: Ta'mid)
VAGD	Tamahkâr, cimri, hasis. * Alçak, bayağı, âdi.
VAHA	Çöl ortasında suyu ve yeşilliği olan yer.
VAHAL	(C.: Evhâl, vuhul) Bataklık, batak çamurlu yer. (Bak: Vahl)
VAHAMA	(Vahim. C.) Tehlikeli, korkulu ve vahim olan şeyler.
VAHAMET	Zor, güçlük. * Ağırlık. Tehlike. Muhatara. Neticesi fena. * Hazım güçlüğü, sindirim zorluğu. * Korkulacak hal, tehlikeli vaziyet.
VA HASRETA	Vah vah! Ne yazık ki! (Teessür bildirir.)
VAHAT	Çöl ortasında yeşillik ve suyu olan yerler. Vâhalar.
VAHAYFA	Eyvah, yazık.
VAHDANÎ	Allah'ın birliği ile alâkalı.
VAHDANİYET	Birlik, infirad. Benzeri olmamak. Artmaktan, ayrılmaktan, eksilmekten beri ve münezzeh olmak gibi mânaları ifade eden Allah'ın bir sıfatıdır. Bu sıfatla muttasıf olana Vâhid denir ki; benzeri olmayan; tecezziden, tekessürden beri olan zât demektir.
VAHDEDDİN	(Aslı: Vahîdüddin, fakat Türkçede Vahdeddin şeklinde telâffuz edilir.) (Bak: Vahîd) Osmanlı Padişahlarının sonuncusu ve otuzaltıncısının adıdır. (Mi: 1861-1926) Zeki, dirayetli ve dindardı. Osmanlılar ve İslâm âlemi için bir felâket işareti olan Sevr Muahedesini imzalamadı. Osmanlı ordusu olarak emrine bırakılan yegâne taburu Ayasofya Câmii etrafında sipere sokup câmiye çan takmak isteyenlere "Ateş edin" diye emir vermişti. İtimad ettiği paşaları Anadolu'ya gönderip Milli Kurtuluş hareketini hazırlamıştı. Böyleyken İtalya'da vefat etti ve sonra Şam'da Sultan Selim Câmii kabristanına defnedildi. (R. Aleyh)
VAHDET	Birlik. Yalnızlık. Teklik. (Kesretin zıddıdır.) * Edb: İfade esnasında mevzuun haricine çıkılmaması, maksad ne ise yalnız ondan bahsedilmesi, sözün dallandırılıp budaklandırılmaması. * Tas: Allah'a yakınlık. Gönlünü, kalbini tamamen Allah ile meşgul etme hali.(Yüsr-ü vahdet; yâni birlik usulüyle bir merkezde, bir elden, bir kanunla olan işler; gayet derecede kolaylık veriyor. Müteaddit merkezlerde, müteaddit kanuna, müteaddit ellere dağılsa müşkilât peyda eder. M.)
VAHDET-ÜL VÜCUD	(Vahdet-üş şuhud) Her yerde ve herşeyde kalbini yalnız Allah ile meşgul etme hali ve yaşayışıdır. (Bu mesele hakiki olarak ancak veraset-i nübüvvet muhakkikleri olan müceddid ve asfiyaların tarifleriyle anlaşılabilir.)(Aziz kardeşim;Vahdet-ül vücuda dair bir parça izahat istiyorsunuz. Bu mes'eleye dair Otuz Birinci Mektubun bir Lem'asında, Hazret-i Muhyiddin'in bu mes'eledeki fikrine karşı gayet kuvvetli ve izahlı bir cevab vardır. Şimdilik bu kadar deriz ki:Bu mes'ele-i vahdet-ül vücudu şimdiki insanlara telkin etmek, ciddi zarar verir. Nasıl ki teşbihat ve temsiller, havassın elinden avamın eline ve ilmin elinden cehlin eline girse, hakikat telâkki edilir. (Hâşiye) Öyle de: Vahdet-ül vücud mes'elesi gibi hakaik-ı ulviye, ehl-i gaflet ve esbab içine dalan avamlara girse, tabiat telâkki edilir ve üç mühim zarar verir:Birincisi: Vahdet-ül vücudun meşrebi, Cenab-ı Hak hesabına kâinatı âdeta inkâr etmek iken; avama girdikçe, gafil avamlara, hususan maddiyyun fikirleriyle âlude olan fikirlere girdikçe, kâinat ve maddiyat hesabına uluhiyeti inkâr yoluna gider.İkincisi: Vahdet-ül vücud meşrebi, mâsivâ-yı İlâhînin rububiyetini o derece şiddetle reddeder ki, mâsivâyı inkâr ve ikiliği ref'ediyor. Değil nüfus-u emmarenin, belki herbir şeyin müstakil vücudunu görmemek iken, bu zamanda fikr-i tabiatın istilâsiyle ve gurur ve enaniyetin nefs-i emmareyi şişirmesiyle ve âhireti ve Hâlik'ı bir derece unutmak cihetiyle; bazı nüfus-u emmare küçük birer firavun, âdeta nefsini mabud ittihaz etmek istidadında bulunan insanlara vahdet-ül vücudu telkin etmek, nefs-i emmareyi el-iyazübillâh öyle şımartır ki, ele avuca sığmaz.Üçüncüsü: Tegayyür, tebeddül, tecezzi, tahayyüzden mukaddes, münezzeh, müberra, muallâ olan Zât-ı Zülcelâl'in vücub-u vücuduna ve tekaddüs ve tenezzühüne muvafık düşmeyen tasavvurata sebebiyet verir ve telkinat-ı bâtılaya medar olur. Evet vahdet-ül vücuddan bahseden; fikren serâdan Süreyya'ya çıkarak, kâinatı arkasında bırakıp nazarını Arş-ı Alâ'ya diken, istigrakî bir surette kâinatı ma'dum sayıp herşeyi doğrudan doğruya kuvvet-i iman ile Vâhid-i Ehad'den görebilir. Yoksa kâinatın arkasında durup kâinata bakan ve önünde esbabı gören ve ferşten nazar eden, elbette esbab içinde boğulup, tabiat bataklığına düşmek ihtimali var. Fikren Arş'a çıkan, Celâleddin-i Rumî gibi, diyebilir: "Kulağını aç! Herkesten işittiğin sözleri, fıtrî fonoğraflar gibi Cenab-ı Hak'tan işitebilirsin." Yoksa, Celâleddin gibi bu derece yükseğe çıkamayan ve ferşten Arş'a kadar mevcudatı âyine şeklinde görmeyen adama, "Kulak ver, herkesten Kelâmullah'ı işitirsin." desen, mânen Arş'tan ferşe sukut eder gibi, hilaf-ı hakikat tasavvurat-ı bâtılaya giriftar olur! L.)(Haşiye): Nasıl ki iki melâike, teşbihin sırr-ı münasebetiyle Sevr ve Hut tesmiye edilen, avamca koca bir öküz ve koca bir balık telâkki edilmiştir.
VAHDET-ÂRÂM	f. Dinlendirici, rahat yer.
VAHDET-GÂH	f. Yalnız kalınacak yer.
VAHDET-GÜZİN	f. Yalnızlığa çekilen.
VAHDET-NÜMÂ	Vahdet gösteren, birlik ifade eden.
VAHHABÎ	(Bak: Vehhabî)
VAHİ	Mânâsız, saçma. Ehemmiyetsiz. * Ahmak. Düşkün. Zaif.
VAHİYÂT	(Vâhiye. C.) Mânasız, faydasız ve ehemmiyetsiz şeyler.
VÂHİB	(Vâhibe) Bağışlayan, veren, ihsan eden, hibe eden.
VÂHİB-ÜL ATÂYÂ	Hediyeler bağışlayan. Bağışlar ihsan eden. (Cenab-ı Hak (C.C.)
VÂHİB-ÜL HAYAT	Hayatı bağışlayan, hayat veren Allah (C.C.).
VÂHİD	Bir, tek, biricik. Eşi, benzeri, cüz'ü, parçası olmayan Allah (C.C.) Ferid.
VÂHİD-İ İ'TİBARÎ	Hakikatta olmayıp varlığı farazî olarak kabul edilen bir şey. Varlığına itibar edilen şey. (Ağırlık için kilo, uzunluk için metre bir vâhid-i itibarîdir.)
VÂHİD-İ KIYASÎ	Bir şeyin miktarını ve sair hususiyetlerini ölçmek için kendi cinsinden değişmez olarak tayin edilen parça veya miktar. Meselâ: Uzunluğun "vâhid-i kıyasîsi" metredir. Hava tazyiklerinin ve sıcaklıklarınınki de derecedir.
VAHÎD	Yalnız, tek. * Hz. Peygamber'in de (A.S.M.) bir ismidir. Benzeri bulunmayan, hiçbir mahlukla müsavi olmayan ve tek olan (meâlindedir).
VAHÎD-ÜD DEHR	(Vahîd-üz zaman) Zamanın, devrin eşi bulunmaz tek insanı.
VÂHİDEN	Vâhid olarak. Tek olarak.
VÂHİDİYYET	Cenab-ı Hakk'ın (C.C.) umum eşyada birden birlik tecellisi.(Vâhidiyyet ise, bütün o mevcudat birinindir ve birine bakar ve birinin icadıdır, demektir. Ehadiyyet ise, herbir şeyde Hâlık-ı Küll-i Şey'in ekser esması tecelli ediyor demektir. Meselâ: Güneşin ziyası bütün zeminin yüzünü ihata ettiği haysiyetiyle vâhidiyet misalini gösterir. Ve herbir şeffaf cüzde ve su katrelerinde Güneş'in ziyası ve harareti ve ziyasındaki yedi rengi ve bir nevi gölgesi bulunması ehadiyyet misalini gösterir. Ve herbir şeyde, hususan zihayatta ve bilhassa herbir insanda o Sâni'in ekser esması tecelli ettiği cihetle ehadiyyeti gösterir. M.) (Bak: Ehadiyyet, Rahmaniyyet, Rabb-ül erbab)
VAHİM	Ağır. * Sonu tehlikeli. Çok korkulu. * Hazmı güç olan. Zararlı veya faydalı olmayan yemek.
VAHİM(E)	(Vehm. den) Vehmeden, kuran, kuruntulu.
VAHİME	Vehim veren, vesvese veren.
VAHİN	Zayıf kimse.
VAHİNE	İyeği kemiklerinin kısaları.
VAHİR	İğne. * Diken.
VAHİY	Bir fikrin, bir hakikatın veya emrin Allah (C.C.) tarafından Peygambere bildirilmesi. * Lügatte vahiy: Kelâm, kitap, işaret, irsal, ilham, ifham, emir, teshir, bir şeyi harfiyyen i'lâm, bazı hususi maksadları tebliğ gibi mânalara gelir. * Şeriatta vahiy: Dilediği ahkâmı, esrar ve hakaikı Peygamberan-ı Zişanına rüya, ilham, kitap, irsal-i melek yollarından biriyle Cenab-ı Hakk'ın bildirip ifham buyurması demektir.(Vahiy ve ilhamın farkları: Birincisi: İlhamdan çok yüksek olan vahyin ekserisi melâike vasıtası ile ve ilhamın ekserisi vasıtasız olmasıdır. Meselâ: Nasıl ki, bir padişahın iki suretle konuşması ve emirleri var. Birisi: Haşmet-i saltanat ve hâkimiyyet-i umumiyye haysiyetiyle bir yâverini bir vâliye gönderir. O hâkimiyetin ihtişamını ve emrin ehemmiyetini göstermek için bazan vasıta ile beraber bir içtima yapar. Sonra ferman tebliğ edilir.İkincisi: Sultanlık ünvanı ile ve padişahlık umumi ismiyle değil, belki kendi şahsı ile hususi bir münasebeti ve cüz'î bir muamelesi bulunan has bir hizmetçisi ile veya bir âmi raiyyetiyle, hususi telefonu ile hususi konuşmasıdır. Öyle de Padişah-ı Ezelî'nin umum âlemlerin rabbi ismiyle ve kâinat Hâlıkı ünvanı ile vahy ile ve vahyin hizmetini gören şümullü ilhamları ile mükâlemesi olduğu gibi; her bir ferdin, her bir zihayatın Rabbi ve Hâlıkı olmak haysiyetiyle hususi bir surette fakat perdeler arkasında onların kabiliyyetine göre bir tarz-ı mükâlemesi var.İkinci fark: Vahiy gölgesizdir, safidir, havassa hastır. İlham ise; gölgelidir, renkler karışır, umumidir. Melâike ilhamları ve insan ilhamları ve hayvanat ilhamları gibi çeşit çeşit, hem pekçok envaiyle denizlerin katreleri kadar kelimat-ı Rabbâniyenin teksirine medar bir zemin teşkil ediyor. Ş.)(Vahiy iki kısımdır:Biri: "Vahy-i Sarihî" dir ki, Resul-i Ekrem (A.S.M.) onda sırf bir tercümandır, mübelliğdir, müdahalesi yoktur. Kur'an ve bazı ehadis-i kudsiye gibi.İkinci kısım: "Vahy-i Zımnî" dir. Şu kısmın mücmel ve hülâsası, vahye ve ilhama istinad eder; fakat tafsilâtı ve tasviratı, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm'a aittir. O vahiyden gelen mücmel hâdiseyi tafsil ve tasvirde Zât-ı Ahmediye Aleyhissalâtü Vesselâm, bazan yine ilhama, ya vahye istinad edip beyan eder; veyahut kendi ferasetiyle beyan eder. Ve kendi içtihadiyle yaptığı tafsilât ve tasviratı ya vazife-i risalet noktasında ulvi kuvve-i kudsiye ile beyan eder veyahut örf ve âdet ve efkâr-ı âmme seviyesine göre, beşeriyeti noktasında beyan eder.İşte her hadiste bütün tafsilâtına, vahy-i mahz noktasıyla bakılmaz. Beşeriyetin muktezası olan efkâr ve muamelâtında, risaletin ulvi âsârı aranılmaz. Mâdem bazı hâdiseler mücmel olarak mutlak bir surette O'na vahyen gelir, o da kendi ferasetiyle ve teârüf-ü umumi cihetiyle tasvir eder. Şu tasvirdeki müteşabihata ve müşkilâta bazan tefsir lâzım geliyor, hattâ tabir lâzım geliyor. Çünki bazı hakikatlar var ki, temsil ile fehme takrib edilir. Nasıl ki bir vakit huzur-u Nebevîde derince bir gürültü işitildi. Ferman etti ki: "Şu gürültü, yetmiş senedir yuvarlanıp, şimdi Cehennem'in dibine düşmüş bir taşın gürültüsüdür." Bir saat sonra cevap geldi ki: "Yetmiş yaşına giren meşhur bir münafık ölüp, Cehennem'e gitti." Zât-ı Ahmediye Aleyhissalâtü Vesselâm'ın beliğ bir temsil ile beyan ettiği hâdisenin te'vilini gösterdi. M.)
VAHİYE	(Bak: Vahi)
VAHL	Sıvı çamur. Balçık. Tîn-i rakik.
VAHL-GÂH	f. Bataklık.
VAHŞ	(C.: Vuhuş - Vahşân) İnsandan kaçan, yabani ve ürkek hayvan. * Tenha ve ıssız yer.
VAHŞÂN	(Vahş. C.) Issız, tenha yerler. * Yabani hayvanlar.
VAHŞET	(Vahş - Vahiş) Yabanilik. * Issızlık, tenhalık. * Vehim, ürküntü. Korku. Vahşilik. * Tenha, ıssız, korkunç yer. * Elbise ve silâhını çıkarıp atmak. * Aç kimse.
VAHŞET-ÂBÂD	f. Issız, korku ve ürkeklik veren yer.
VAHŞET-ÂGİN	Çok ıssız, korkulu yer, korkunç.
VAHŞET-ÂMİZ	f. Vahşetle karışık.
VAHŞET-ÂVER	f. Korku veren, ürküten.
VAHŞET-ENGİZ	f. Korkulu.
VAHŞET-GÂH	f. Korku yeri. Issız yer.
VAHŞET-NÂK	f. Korku veren yer. Issız ve korkulu yer.
VAHŞET-ZÂR	f. Yabani, ıssız yer.
VAHŞİ(YE)	Medeni olmayan. İnsanlardan kaçan. Alışık ve ehlî olmayan. * Merhametsiz, duygusuz. * Ürkek, korkak.
VAHŞİYÂNE	Vahşice. Vahşiye yakışır şekilde.
VAHŞUR	f. Peygamber, nebi.
VAHY	(Bak: Vahiy)
VAHY-İ MAHZ	Kuvvetli ve sarih mertebede olan vahiy. Sırf vahiy olup, içinde Allah'ın bildirdiğinden başka bir şey katılmamış vahiy.
VAHY-İ SARİHÎ	Hem sözü, hem mânası tam vahiy olan. (Âyetler ve kudsi hadisler gibi) Resul-ü Ekrem burada sırf tebliğ edendir. Müdahalesi yoktur.
VAHY-İ SEMAVÎ	Beşerin düşünerek yapmasına inkân olmayan, Allah (C.C.) tarafından melek vasıtasıyla Peygambere gönderilen vahiy.
VAHY-İ ZIMNÎ	Mücmel ve hulâsası vahye ve ilhama istinad eden; tasvirât ve tafsilatı Resul-ü Ekrem'e (A.S.M.) âit olan vahiydir.
VAHZ	Sivri bir şey batırarak acıtma. * Çimdikleme. * Isırma. * Sokma.
VAÎ	(C: Vuât) Hâfız.
VAÎD	İyiliğe sevk veya kötülükten kurtarmak için ileride olacak kat'i hâdiseleri haber vererek korkutmak. * Cehennemi haber vermek. (Bak: Va'd)
VAİF	Davar yürüdüğünde karnından işitilen ses.
VÂİZ	Nasihat veren. Dinî mes'eleler üzerinde öğüt veren.(Ben vâizleri dinledim. Nasihatları bana tesir etmedi. Düşündüm. Kasavet-i kalbimden başka üç sebep buldum:Birincisi: Zaman-ı hâzırayı zaman-ı sâlifeye kıyas ederek yalnız tasvir-i müddeâyı parlak ve mübalâğalı gösteriyorlar. Tesir ettirmek için; isbat-ı müddea ve müteharri-i hakikatı ikna' lâzım iken ihmal ediyorlar.İkincisi: Bir şeyi tergib veya terhib etmekle ondan daha mühim şeyi tenzil edeceklerinden muvazene-i Şeriatı muhafaza etmiyorlar.Üçüncüsü: Belâgatın muktezası olan hale mutabık, yani ilcâat-ı zamana muvafık, yani teşhis-i illete münasib söz söylemezler; güya insanları eski zaman köşelerine çekiyorlar, sonra konuşuyorlar.Hâsıl-ı kelâm: Büyük vâizlerimiz hem âlim-i muhakkik olmalı, tâ isbat ve iknâ etsin. Hem hakîm-i müdakkik olmalı, tâ muvazene-i Şeriatı bozmasın. Hem beliğ-i mukni' olmalı, tâ mukteza-yı hal ve ilcâat-ı zamana muvafık söz söylesi ve mizan-ı Şeriatle tartsın. Ve böyle olmaları da şarttır. İk. M.) (Bak: Hissiyat)
VAİZÎN	(Vâizûn) Vâizler. Halka nasihat verenler.
VAJGUN	(Vâjgune) f. Ters, tersine dönmüş. Uğursuz.
VAK'	Ağırbaşlılık. Ağırlık. * Yüksek yer.
VA'K	Sıtma ve harareti.
VAK'	Yüksek mekân. * Etki, tesir. * Düşmek.
VA'K(A)	Yaramaz huylu kişi.
VAK'A	Hâdise. Olup geçen şey. Mes'ele. * Birini bir defada yere düşürmek. * Muharebe. * Vuku bulan.
VAK'A-İ HAYRİYE	Tar: Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması münasebetiyle kullanılan bir tabirdir. İlk önceleri büyük hizmetleri görülen Yeniçeriler, zamanla nizam ve intizamlarını kaybettikleri gibi, son zamanlarda uygunsuz hareket ve isyanlarla memleketin başına belâ kesildikleri için, ocağın lağvı hayırlı sayılmış ve bu sebeple bu tabir meydana gelmiştir. (O.T.D.S.)
VAKA'	Yufka bulut. * Taş. * Yerin taşlı olmasından ayak incinmek. * Cefa, eza. * Vurma, darp.
VAKAD	Alevlenen ateş.
VAKAD	(Ateş) yanmak ve tutuşmak.
VAKAH	Katı yüzlü, utanmaz, hayırsız kimse. * Sağlam ve sert tırnak.
VAKAHAT	Arsızlık. Utanmazlık. Katı yüzlülük. Açıklık ve saçıklık. * Pek sağlam ve metin.
VAKAHET	(Vakhe) İbadet, taat. * Bir adamın sözünü dinleyip itaat ve imtisal etmek, ona uymak. * Bir şeyi bırakıp feragat etmek. * Büyük papaz olmak.
VAK'A-NÜVİS	f. Osmanlı İmparatorluğu devrinde, zamanın hâdiselerini kaydetmekle vazifeli olan resmi devlet tarihçisi.
VAKAR	Ağırbaşlılık. Halim ve heybetli oluş. Nâmusu muhafazayı mucib haslet. Temkinlilik. Azamet ve izzet.
VAKAS	Boynun kısa olması. Ateşe attıkları ufacık değnekler. * İki nisap zekâtın arasındaki zekâtı olmayan hayvanlar.
VAKAYİ'	(Vak'a. C.) Vâki olup zuhur eden hususlar. * Kıtaller. Öldüresiye vuruşlar.
VAKB (VÜKUB)	Duhul etmek, dâhil olmak, girmek. * Kaybolmak.
VAKD	(Vakdân) Ateşin yanması, tutuşması.
VA'KE	Cenk yeri, dövüş alanı.
VAKF	Bir kimseyi veya bir şeyi alıkoymak, durdurmak. Kımıldatmamak. * Hareketten fariğ olmak, imsak etmek. Hapsetmek. Aslâ satılmamak, başka şeye tebdil olunmamak şartı ile bir mülkü Allah yoluna vermek. Menfaatı hayır nevilerinden birisine âit olmak üzere bir mülkü ilelebed vermek. * Tecvidde: Durmak ve durdurmak mânalarına gelerek, nefesle beraber sesin kesilmesine denir. Yâni: Kur'an-ı Kerimi tilâvet ederken herhangi bir kelime üzerinde bir müddet sesi kesip, nefes alarak dinlenme halidir.
VAKF-I HAYAT	Hayatını vakfetme. * Ömrünü tamamen din hizmetine vermek.
VAKFE	Bir hareketin geçici olarak durdurulması. * Durak. Durulacak yer. * Hacıların Hac esnasında Arafat'taki tevakkufları olup, eda etmeğe mecbur oldukları şartlardan birisidir.
VAKFE-İ HAYRET	Hayret duraklaması.
VAKFEGÂH	f. Durak yeri.
VAKFETMEK	Fık: Bir malı veya bir şeyi bir işe bağlayıp o yolda devamlı kılmak. * Bir şeyi karşılıksız olarak Allah yoluna vermek.
VAKFÎ	Vakfa âit, vakıfla alâkalı.
VAKFİYE	Mülkün vakıf olmak keyfiyyeti.
VAKH (VEKAHE)	Taat, ibadet.
VÂKIA'	Vuku bulmuş, olmuş, var olan mevcud bir hâdise. * Olan olmuş. * Rüya, düş. * şiddetli hâdise. * Meşakkat, musibet. * Kıyamet. * Cenk, savaş.
VÂKIA SURESİ	Kur'an-ı Kerim'in 56. suresidir. Mekkîdir.
VÂKIÂT	(Vâkıa. C.) Vâkıalar. Baştan geçen hâdiseler.
VÂKIF	Bilen, haber sahibi. Aşina. Bir işten iyi haberi olan. * Vakfeden. * Duran, ayakta duran.
VÂKIF-I AHVAL	Durumdan haberli olan, işlere vâkıf bulunan.
VÂKIF-I ESRAR	Gizli şeyleri, sırları bilen.
VÂKIFANE	f. Bilen kimseye yakışır surette, bilerek. Vâkıf şekilde. Anlamak ve bilmek suretiyle.
VAKIYYE	Dörtyüz dirhemlik tartı.
VÂKİ'	Olan, düşen, konan. Mevcud ve var olan. * Geçmiş olan, geçen.
VÂKİ-İ HÂL	Hâlin hakikatı, o işin hakikatı.
VÂKÎ	(Vikaye. den) Saklayan, koruyan, vikaye eden, esirgeyen. * Önleyici tedbir veya ilaç.
VAKÎA	Kıtal. Öldüresiye vuruşmak. * Vak'a.
VÂKİB	Ayak üstüne duran kişi.
VAKÎB	At yürürken karnı içinden işitilen ses.
VAKÎH	Hayâsız, utanmaz, edepsiz.
VAKİN	Oturucu, oturan.
VAKİR	Yuvasına girmiş kuş.
VAKKAS	Okçu. İyi muharebe eden. Savaşçı.
VAKL	Yükselmek. * Bir nesnenin üstüne çıkmak. * Mukul ağacı.
VAKM	Reddetmek. * Hor ve zelil etmek.
VAKNE	Her nesnenin azı.
VAKR	Az işitmek. Sağırlık.
VAKRE	Davarın tırnağının taşa dokunup sürçmesi.
VAKS	Fahişe kısmının fahişeliğini zikrederek anlatmak. * Bedene uyuz illeti yayılması.
VAKS	Boynu vurup kırmak.
VAKŞ	His. * Hareket.
VAKT	(Vakit) Zaman. Saat. Çağ. Mevsim. * Boş zaman. * Geçim. * Fırsat. * Muayyen, belli bir zaman.
VAKT-İ ASR	İkindi vakti.
VAKT-İ HÂCET	İhtiyaç vakti. Lüzumlu vakit.
VAKT-İ HAZAR	Barış zamanı.
VAKT-İ MERHUN	Belli edilen, muayyen bir zaman.
VAKT-İ TEFRİH	Tıb: Çiçek hastalığı aşısının yapılmasından te'sirini gösterinceye kadar geçen zaman.
VAKT-İ ZEVAL	Güneşin tam ortada, bize göre doğu ve batı ortasında bulunduğu ve gölgenin gündüzde en kısa olduğu zaman. Zeval vakti.
VAKT	(C: Vikat) İçinde yağmur suyu biriken çukur. * Su ile faydalanacak mekân. * (Horoz) tavuğa binmek.
VAKTAKİ	f. Ne vakit ki, o zaman ki, olduğu vakit.
VAKTEN	Vakit ve zamanca.
VAKUD	Odun, kömür gibi yakılacak şeyler.
VAKUR	Ağırbaşlı, temkin sahibi. İzzetli, vakarlı.
VAKURANE	f. Ağırbaşlılıkla. Düşünce ve tedbirlilikle. Temkinle.
VAKVAK	Korkak kişi. * Hindistan'da Vakvak beldesinde yetişen bir ağaçtır. Yüz zira' miktarı boyu olur, kalkan gibi yassı yaprağı olur.
VAKVAKA	Kurbağa, tavuk, kuş sesi veya köpek havlaması.
VAKZ	Galebe etmek. * Şiddetle vurup ölmeye yakın etmek.
VAKZ	Sıklet, ağırlık.
VA'L	Sığınacak yer.
VÂLÂ	Yüksek, âlî, refi'.
VÂLÂCÂH	f. Mevkii yüce, rütbesi yüksek olan.
VÂLÂKADD	f. Boyu yüksek, uzun boylu.
VÂLÂKADR	f. Değeri yüksek, kadri yüce.
VÂLÂŞÂN	f. Şânı yüce.
VÂLÂYÎ	f. Yücelik, yükseklik.
VALİ	Bir vilâyeti idare eden en büyük memur. * Mâlik.
VALİB	Ulaşıcı, ulaşan, varan. * Önüne doğru giden.
VALİBE	Evvelki ekinin kökünden biten ekin.
VALİCE	İnsanı şiddetle tutan bir hastalık.
VALİD	(Vilâdet. den) Doğurtan. Baba.
VALİDAN	(Bak: Vâlideyn)
VALİDAT	(Vâlide. C.) Anneler. Vâlideler.
VALİDE	Ana. Doğuran.
VALİDEYN	Ana ile baba. Vâlidân de denir.(Peder ve valideyi, şefkat ile teçhiz eden ve seni onların merhametli elleriyle terbiye ettiren hikmet ve rahmet hesabına onlara hürmet ve muhabbet, Cenâb-ı Hakk'ın muhabbetine aittir. O muhabbet ve hürmet, şefkat, Lillâh için olduğuna alâmeti şudur ki: Onlar ihtiyar oldukları ve sana hiçbir faideleri kalmadığı ve seni zahmet ve meşakkate attıkları zaman, daha ziyade muhabbet ve şefkat etmektir. $âyeti: Beş mertebe hürmet ve şefkate evlâdı dâvet etmesi; Kur'an'ın nazarında valideynin hukukları ne kadar ehemmiyetli ve ukukları, ne derece çirkin olduğunu gösterir. Madem peder; kimseyi değil, yalnız veledinin kendinden daha ziyade iyi olmasını ister. Ona mukabil veled dahi, pedere karşı hak dâva edemez. Demek valideyn ve veled ortasında fıtraten sebeb-i münakaşa yok. Zira münakaşa, ya gıpta ve hasetten gelir. Pederde oğluna karşı o yok. Veya münakaşa haksızlıktan gelir. Veledin hakkı yoktur ki, pederine karşı hak dâva etsin. Pederini haksız görse de, ona isyan edemez. Demek; pederine isyan eden ve onu rencide eden, insan bozması bir canavardır. S.)
VALİDİYYET	Annelik ve babalık vasfı.
VÂLİH	Keder ve hüzünle aklı gitmiş, şaşırmış, hayrette kalmış.
VÂLİHÂNE	f. Şaşkınca.
VÂLİHÎN	Hayrette kalanlar. Şaşıranlar. (Bak: Veleh)
VALLAHİ	Allah için, Allah hakkı için, Allah'a yemin ederim (meâlinde büyük yemin.)
VAM	f. Borç.
VA-MANDE	Geride kalmış.
VAMCU	f. Borç arayan.
VAMDAR	f. Borçlu.
VAMHAH	f. Alacaklı.
VAMIK	Seven. Âşık, sevdalı. * Meşhur bir hikâyede Azra'nın âşığının ismi.
VAMÎ	f. Borçlu.
VAMK	Sevme, muhabbet.
VA'N	Sığınacak yer, melce'. * Ot yetişmeyen taşlık ve sert yapılı arazi.
VAPESÎN	(Va-pesin) f. En gerideki, en sondaki.
VÂR	f. (Teşbih edatıdır) Gibi, ...li, kerre, def'a, sâhib, mâlik, lâyıklık (yerinde kullanılarak birleşik kelimeler yapılır). Meselâ: Melek-vâr : Melek gibi. Ümid-vâr: Ümidli.
VA'R	(Va'ra) Sağlam yer, sert yer.
VARA'	Haramdan ve yaramaz işlerden sakınmak.
VARAKA	Tek yaprak hâlindeki kâğıt. * Nebât yaprağı. Maden yaprağı. Kitap yaprağı. * Hasis kimse. * Peygamberimize (A.S.M.) ilk vahyin geldiği sırada Hz. Hatice vâlidemizin (R.A.) hâdiseyi kendisine bildirdiği ve o zamanın meşhur bir âlimi olan Varaka İbn-i Nevfel'in adı.
VARAKÎ	Yaprakla ilgili. * Yaprak biçiminde.
VARAKKERDAN	f. Boş ve faydasız işlerle uğraşan kimse.
VARAKPARE	f. Kâğıt parçası. * Küçük yaprak. Yaprak parçası. * Ehemmiyetsiz yazı, tezkere.
VARDİYA	İtl. Gemilerde beklenen nöbet. * Nöbet yeri. Nöbet beklenilen yer.
VARESTE	f. Affedilmiş. Halâs bulmuş, kurtulmuş. * Rahat, serbest.
VARESTEGÎ	f. Kurtulma, halâs bulma. * Rahatlık, serbestlik. * İlişiksizlik.
VARİ	f. Benzer, gibi.
VARİ	Semiz et. * Vahşi hımar, yabani eşek.
VÂRİD(E)	(Vürud. dan) Ulaşan, yetişen, gelen, erişen. Akla gelen. * Olan. Bir şey hakkında söylenip tatbik edilen. * Hâzır, nâzır. * Bahadır.
VÂRİD-İ HÂTIR	Akla gelen, hatıra gelen.
VÂRİDÂT	(Vâride. C.) Kâr, gelir. * Vârid olan. Bir kimseye veya hazineye ait gelir ve paralar. * Hatıra gelen, içe doğan.
VÂRİDÎN	(Vârid. C.) Gelenler, vâsıl olanlar.
VARİK	(C: Vürük) Süs için palanın önüne geçirip astıkları saçaklı kıvrımlı esvap. * Nakışlı kumaştan yapılmış saçaklı palan ve eyer örtüsü.
VÂRİS	Cenab-ı Hakk'ın bir ismi. * Mirasçı. Kendisine miras düşen. Mirasa konan. Vefat eden birisinin maddî veya manevî mal ve mülkünde kullanmaya, tasarrufa salâhiyetli olan.
VÂRİSÎN	(Vârisûn) Vâris olanlar. Vârisler.
VARİŞ	Bir topluluk yemek yerken davetsiz olarak yemeğe katılan kimse.
VARTA	Her çukur yer. Uçurum. * Kurtuluşun zor olduğu yer. Tehlike. Muhatara.
VARUN	f. Ters, uğursuz, aksi.
VA'S (VÜUSE)	(C: Vuasâ) şiddet, mihnet.
VASAA	(C: Vusu) Kız kuşu.
VASAB	(C.: Evsâb) Hastalık. Ağrı.
VASAFE	Hizmetkârlık.
VASAİL	(Vasâyil) : (Vasile. C.) Yemen'de çıkan çubuklu, alaca kumaşlar.
VASAT	İki şeyin arası. * Orta, merkez, ara. Meydan. Cemiyet muhiti. İç.
VASAT-ÜL HÂL	Orta halli, orta halde.
VASAT-ÜL KAME	Orta boylu.
VASATÎ	İkisi ortası. Ortalama. Orta halde.
VASATÎ SAAT	Hakiki güneşe tâbi olmak üzere, muntazam hareket ettiği tasavvur olunan mevhum bir güneşin, o yerin nısfun nehârından (meridyeninden) arka arkaya iki defa geçişi arasındaki zamanın yirmi dörtte biri.
VASF	Sıfat. Bir kimsenin veya şeyin taşıdığı hâl. Bir kimsenin veya şeyin durumunu anlatarak tarif etmek.
VASF-I TAHSİNÎ	Bir şeyin mahiyetini beyan etmekten ziyade lâfzını süslemek için kullanılan sıfatlar. Bunlar haşv-i melih kabilindendir.
VASFETMEK	Bir şeyin vasıflarını, hâlini, şeklini veya rengini tarif etmek, anlatmak.
VASFÎ (VASFİYE)	Vasıfla, mahiyetiyle alâkalı. Beyan ve tarife dair.
VASIB	Hasta.
VASIB	Yerinde duran. Sürekli.
VASIF	Vasfeden. Bildiren. * Medheden, öven.
VASIF TERKİBİ	Gr: Birleşik sıfat. Bir ismin sonuna Farsça bir emir eklenerek yapılan terkib. Meselâ : Zevk-efzâ : Zevk artıran.
VÂSIK	(Vüsuk. dan) Güvenen. İtimad eden.
VÂSIL	Ulaşan, erişen, kavuşan. Hakka vâsıl olan.
VÂSILÛN	(Vâsılîn) Hakka, hakikata, marifete ermiş kimseler. Hakka erenler. Yetişenler.
VÂSIT	Ortada bulunan. * İkisinin ortası.
VÂSITA	İki şeyi birbirine ulaştıran. * Aracı. Arada bulunan. Vasıtalık eden.
VÂSITA-İ NECAT	Necat vasıtası. Kurtuluşa sebep.
VASİ	(Vesâyet. den) Bir ölünün vasiyetini yerine getirmeye me'mur edilen kimse. Bir yetimin veya akılca zayıf, hasta olan bir kimsenin malını idare eden kimse.
VÂSİ'	(Vasia) Geniş, enli. Bol. Engin. Meydanlı. * Her ihtiyacı olana vergisi kâfi ve bol bol ihsan eden. İlmi cümle eşyayı muhit, rızkı bütün mahlukata şâmil ve rahmeti bütün şeyleri kaplamış olan Allah (C.C.)
VÂSİ'-İ MUHİTA	Muhitin genişliği.
VASÎD	Kapı eşiği.
VASÎF	(C.: Vusafâ - Vesâif) Hizmetçi, uşak.
VASÎL	Birinden aslâ ayrılmaz kimse.
VASÎLE	Geniş yer. * Ucuzluk. * İmaret.
VASÎT	Hakem, aracı. * Orta.
VASİYET	Bir işi birisine havale etmek. * Emir. * Fık: Bir malı veya menfaatı, ölümden sonrası için bir şahsa veya bir hayır cihetine teberru yolu ile (yani, meccanen) temlik etmek.
VASİYETNÂME	f. Yazılı vasiyet. Bir kimsenin vasiyetini yazmış olduğu kâğıt.
VASİYY	Yetim gibi güçsüzlerin işleri kendine vazife olarak verilen kimse.
VASL	Âşığın sevdiğine kavuşması. Kavuşmak. * Birleştirmek, ulaştırmak. * Gr: Ulama, ekleme. * Edb: Sözü teşkil eden cümlelerin atıf ve rabt suretiyle birbirine bağlı olarak yazılması usulü ki, buna Sebk-i Mevsul da ta'bir edilir. * Bir kelimenin sonundaki harfi, bir sonraki lâfzın sesli harflerle başlayan ilk hecesine birleştirmek.
VASM(E)	Utanacak şey. * Vurmak. (Liyazon yapmak)
VASMET	Kırıklık, güçsüzlük, halsizlik. * Ayıp, eksiklik.
VASSAD	Ören, örücü, dokuyan, dokuyucu.
VASSAF	Vasıflarını sayarak medheden. Vasıflandıran. Vasıf ve beyanda ârif ve âlim olan.
VASSAL	Ulaştıran, vasleden. Birleştiren.
VASUT	Gölgelik. * Sütü sağdıkları kabı dolduran deve.
VASVAS	Kadınların örtündükleri ve ancak gözleri görünecek derecede dar olan yüz örtüsü.
VASVAS	(C: Vesâvis) Perdede göz ayırımı miktarı olan delik.
VASVASA	Yüz örtüsü. * Köpek eniğinin gözlerinin açılması.
VAŞ	f. Düşman.
VAŞAK	Derisinden kürk yapılan bir hayvan ve bunun postu.
VAŞIK	Dağ köpeği. Vaşak.
VAŞİ	(C: Vüşât) Gammaz, koğucu, yalancı.
VAŞİYE	Evlâdı çok olan kadın.
VAŞÜDE	f. Defolunmuş, kovulmuş, geri çekilmiş.
VATA'	Bir şeyi ayakla çiğneme.
VATAF	Kaşın çok kıllı olması. * Kirpiğin sık ve çok olması.
VATAN	(C.: Evtan) Bir kimsenin doğup büyüdüğü yer. Yurt.
VATAN-I ASLÎ	Bir insanın doğup büyüdüğü veya içinde barınmak kasdedip, başka yere gitmek istemediği yerdir. Yalnız en az 15 gün kalmak istediği yer de kendisi için vatan-ı ikamettir. (Bak: Mukim) * Cennet.
VATAN-I SÂNÎ	İkinci vatan. Sonradan yerleşilen yer.
VATAN-I SÜKNÂ	Bir misafirin içinde 15 günden az oturmak istediği yerdir. Bu kimse de fıkıhta misafir sayılır.
VATANDAŞ	Bir devlet ahalisinden ve teb'asından olan.
VATANÎ	(Vataniyye) Vatanla alâkalı. Vatana ait.
VATANPERVER	f. Vatanını seven. Memleketine hizmet eden.
VATANPERVERÂNE	f. Vatanını seven kimseye yakışır şekilde.
VATAR	(Vatr) İhtiyaç, hâcet. İş. * Emir. * Madde. * Husus.
VATAVİT	(Vatvât. C.) Korkak ve geveze olan kimseler. * Yarasalar. * Dağ kırlangıçları.
VATB	(C.: Vitâb-Evtub) Süt kabı ve tulumu.
VATD	İsbat etmek. * İhânet etmek, hâinlik yapmak.
VATER	f. Sonundaki. Çok uzak.
VATH	Kuşların burnuna ve ayağına necasetten veya balçıktan yapışıp kalan nesne.
VATI'	Ayak altına alıp çiğneme. Basma. * Cima'. * Uygun hale koyma. * Tümseklikler arasında basık ve engin yer.
VATID	Sâbit.
VATİ	Yumuşak ve kolay olan şey. (Kuş tüyünden yapılmış yastık gibi)
VATÎD	Sabit ve sağlam olan.
VATÎE	Büyük çuval, harar. * Bir çeşit yemek.
VATÎS	(C: Vutas) Kızdırıldığında kimsenin üzerine basamadığı yuvarlak taş.
VATM	Ayakla çiğneme. * Perdeyi salıverme.
VATNÎ	Çiğneme, üzerine basma.
VATS	Kazmak. * Kırmak. * Ayakla yere vurmak. * Somak denilen ot.
VATŞ	(C: Evtâş) Açmak.
VATVAT	(C.: Vatâvit) Korkak ve geveze olan adam. * Yarasa. * Dağ kırlangıcı.
VATVATA	Geceleyin gözün görmemesi.
VATY	Ayak altında çiğneme, ezme, basma. * Çiftleşme.
VAV	Kur'an alfabesinde sondan üçüncü harftir. Ebced hesabında 6 sayısının karşılığıdır.
VAV-I ATIF	Gr: Atıf vavı, kelimeyi veya cümleyi birbirine bağlayan vav harfi. (Bak: Harf-i atıf)
VAV-I HÂLİYE	Haller cümle olabilir. Eğer isim cümlesi olursa, başında bir "vav" bulunur. Ona Vav-ı hâliye denir. Bu vav, hâl'i zi-l-hâle bağlar. (Reeytuhu ve biyedihi kitâbün: Elinde bir kitap olduğu halde onu gördüm) cümlesindeki gibi.
VAV-I KASEM	Gr: Herhangi bir kelimenin, çok defa Allah isminin evveline gelerek, yemin için kullanılan vav harfi. Vallahi, Veşşemsi, Velfecri kelimelerinde olduğu gibi.
VA'VA'	İnsan topluluğu. * Sesler.
VAVEYLA	Çığlık, yaygara, feryat. * Eyvah, yazık gibi üzüntü ifadeleri.
VAVÎ	Vav harfine mensub. Vav harfi ile alâkalı.
VAVİK	Okun nişana dokunmayıp yanına düşmesi hâli.
VÂYE	Nasib, kısmet, behre.
VÂYEDÂR	f. Kısmetli. Nasibi olan.
VA'Z	Dinî mes'eleler üzerinde konuşup nasihat etmek. Kalbi yumuşatacak sözlerle insanı iyiliğe sevke çalışma.
VAZ'	(C.: Evza') Koyma, konulma. Bırakmak. Atlamak. Tayin etme, belirtmek. Duruş, hareket, tarz.
VAZ'-I HAML	Doğurma.
VAZ'-I YED	El koymak, sahib çıkmak, tasarruf etmek.
VAZ	f. Terk etme, bırakma.
VAZAAT	Alçaklık, âdilik, bayağılık.
VAZAH	Beyaz ve güzel yüzlü adam.
VAZAHAT	Açıklık, vâzıhlık.
VAZAİF	(Vazife. C.) Vazifeler, işler.
VAZ'AN	Vaz' ile, vaziyeti, durumu itibariyle, yerleştirmek suretiyle. * Asıl lügat mânası cihetinden.
VÂZI'	(Vazıa) Koyan. Yerleştiren. Vaz' eden.
VÂZI-I KANUN	Kanun koyan. Kanun yerleştiren. Kanun hazırlayan.
VÂZI-UL YED	El koyan. Eline alan. Bir malı eline geçirmiş olan.
VÂZIH	Açık, ayan, âşikâr. Besbelli. Kapalı olmayan. * Edb: Vuzuhlu söz. Bir okunuşta mânâsı anlaşılacak ifâde.
VÂZIHAN	Açık olarak. Açıkça. Açık açık. Aşikâr surette.
VÂZIHÂT	(Vâzıh. C.) Açık ve meydanda olan şeyler.
VAZÎ'	(Vazîa) Alçak, deni, bayağı, âdi.
VAZİFE	Bir kimsenin yapmaya mecbur olduğu iş. Yapılması birisine havale edilen şey. Kıymet verilen iş. * Ücret.(Tarîk-ı Hakta çalışan ve mücahede edenler, yalnız kendi vazifelerini düşünmek lâzım gelirken, Cenab-ı Hakk'a aid vazifeyi düşünüp, harekâtını ona bina ederek hataya düşerler.Meşhurdur ki: Bir zaman İslâm kahramanlarından ve Cengiz'in ordusunu müteaddit defa mağlup eden Celâleddin-i Harzemşah harbe giderken, vüzerası ve etbaı ona demişler: "Sen muzaffer olacaksın; Cenab-ı Hak seni galip edecek." O demiş." Ben Allah'ın emriyle cihad yolunda hareket etmeye vazifedarım, Cenab-ı Hakk'ın vazifesine karışmam; muzaffer etmek veya mağlub etmek onun vazifesidir." İşte o zât bu sırr-ı teslimiyeti anlamasıyla hârika bir surette çok defa muzaffer olmuştur.Üstad-ı Mutlak, Mukteda-yı Küll, Rehber-i Ekmel olan Resul-ü Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm $ olan ferman-ı İlâhîyi kendine rehber-i mutlak ederek, insanların çekilmesiyle ve dinlememesiyle daha ziyade sa'y-ü gayret ve ciddiyetle tebliğ etmiş. Çünki $ sırrıyla anlamış ki: İnsanlara dinlettirmek ve hidayet vermek, Cenab-ı Hakk'ın vazifesidir. Cenab-ı Hakk'ın vazifesine karışmazdı. L.)
VAZİFEDÂR	(C.: Vazifedârân) f. Vazifeli, görevli. * Memur.
VAZİFEHÂR	(C.: Vazifehârân) f. Ücret alan.
VAZİFEŞİNÂS	f. İşini dikkatle yapan. Vazifesini özenerek, severek yapan.
VAZİFETEN	Vazife ile, vazife olarak.
VAZÎH(A)	(Vuzuh. dan) Meydanda, apaçık.
VÂZİR	(Vâzire) Günah işleyen. Suç işleyen.
VAZZAH	Meydanda, çok açık, belli.
VE	Gr: "Dahi, de, hem, ile, berâber" mânâlarına bağlama edâtı.
VEBA	Salgın bir hastalık. Taun.
VEBA'DÜ	Ondan sonra, imdi. (İlk sözden sonra esas söze başlarken kullanılan bir tâbirdir. Bilhassa dinî eserlerin başında Cenab-ı Hakk'a şükür ve hamd ettikten, Peygamberimize (A.S.M.) salâvat ve duadan sonra esas söze başlarken söylenir.)
VEBAL	Günah. Zarar. Ziyan. Şiddet. Ağırlık. Azab. Doğru olmayan bir hareketin manevî mes'uliyeti.
VEBER	Bedevi, göçer. * Deve yünü. * Davar tırnağı.
VEBL	Ağır ve vahim olmak.
VEBR	Kocakarı soğuğundan bir gün. * Ada tavşanı, ak tavşan.
VECA'	Sızı, ağrı, acı. Ağrıyıp acımak.
VECAHET	Güzellik, güzel yüzlülük, gösterişlilik. * Haysiyet, şeref, onur, itibar.
VECAR	(C.: Vücür - Evcire) Sel suyunun oyduğu yer. * Arslan ve kurt gibi vahşi hayvanların yatağı. İn.
VECAZET	Sözün veciz oluşu. Kelâmın kısa oluşu.
VECD	Aşk, muhabbet. Kendinden geçecek, unutacak kadar İlâhî bir aşk hali. * Yüksek heyecan. İştiyakın galebesi.
VECD-ÂLUD	f. Vecd veren haller. Manevî coşkunlukla beraber olan hal.
VECD-EFZÂ	f. Vecdi artıran, heyecanı çoğaltan.
VECDÎ	Vecdle ilgili, heyecanla ilgili.
VECEL	Ürkme, korkma, havfetme.
VECENAT	(Vecne. C.) Elmacıklar, yanaktaki yumrucuklar.
VECH	(Vecih) Yüz, çehre, surat. * Tarz, üslub. * Her şeyin karşısına gelen ve karşısında olan. Satıh. Ön. Alın. Cephe. * Tarih. * Suret. * Sebeb. * Bir şeyin nefsi ve zatı. * Semt. Cihet. * Münasebet.
VECH-İ ÂHAR	Başka sebeple.
VECH-İ DİKKAT	Dikkat ve ferasetle.
VECH-İ MÂ	Bir sebepten dolayı.
VECH-İ MEŞRUH	Şerh edilen, açıklanan tarzda.
VECH-İ ŞEBEH	Edb: Bir şeyin başka bir şeye neden benzediğini anlatan söz. (Bak: Teşbih)
VECH-ÜL ARZ	Yeryüzü.
VECHE	Yan, taraf. Yüz.
VECHEN	Bir vechiyle. Bir suretle. Bir bakımdan.
VECHEN MİN-EL VÜCUH	Hiçbir suretle.
VECHEYN	İki taraf, iki yan, iki yüz.
VECHÎ	(Vechiye) Yüz ile ilgili.
VECİ(A)	(Veca'. dan) Ağrıtıcı, sızlatıcı.
VECİBE	Borç hükmünde olan vazife. * Kanun ve ahlâkın icabı, yerine getirilmesi lâzım gelen şey.
VECİBE-İ NEZAKET	Nezâket borcu.
VECİ (E)	Güzel, hoş, lâtif. Uygun, münasib. * Bir kavmin büyüğü, reisi. * Hürmetli insan. * Sultan huzuruna girenler. * Makam ve şeref sâhibi.
VECİHÎ	Veche ait. Veche dair.
VECİZ	Kısa, öz, derli toplu. Muhtasar olup mufassal olmayan. * Az sözle çok mâna ifâdesi.
VECİZE	Edb: İbaresi kısa, mânası geniş olan çok kıymetli söz, özlü söz. Kısa, veciz söz.
VECNE	(C: Vecenât) Elmacık, yanaktaki yumrucuk.
VECR	(C.: Evcâr) Mağara.
VE'D	Kızını diri iken toprağa gömme.
VE'D-ÜL BENAT	İslâmiyetten evvelki câhiliyet devrindeki Arablarda kızlarını hakir gördüklerinden diri iken defnetmek âdeti.
VEDA'	Ayrılık. * Ayrılışta selâmlamak. * "Allah'a ısmarladık" demek.
VEDAD	Dostluk. Sevme. Sevgi. (Bak: Vidad)
VEDD	Dostluk. Sevgi, muhabbet.
VE'D-DUA	"Duâlarımız sizinle birliktedir" anlamına gelen bu tâbir, evvelce mektupların altlarına yazılırdı.
VEDİ'	Başkasının malını saklamaya memur kimse.
VEDİ	Küçük abdest bozduktan sonra çıkan beyazımsı su.
VEDİA	Emanet.
VEDİATULLÂH	Allah'ın emaneti.
VEDİD	Sevgisi çok olan.
VEDK	Yağmur. Yağmurun damlaması. * Alışıp üns ve ülfet etmek. Yakın olmak. (Bak: Vadk)
VEDUD	Çok şefkatli. Kendisine çok sevgi beslenen. Cenâb-ı Hak.(Vedud ismine mazhar olan muhakkıkin-i evliya: "Bütün kâinatın mâyesi, muhabbettir. Bütün mevcudatın harekâtı muhabbetledir. Bütün mevcudattaki incizab ve cezbe ve câzibe kanunları, muhabbettendir." demişler.) (Vedud ismine mazhar bir kısım evliya: Cennet'i istemiyoruz, bir lem'a-yı muhabbet-i İlâhiye ebeden bize kâfidir, demişler. S.)
VEFA	Ahdinde, sözünde durma. * Sevgi ve dostlukta sebat ve devam. * Ödeme. * Yetişme. * Dince ve akılca lâzım gelen şeyi yerine getirip uhdesinden çıkma.
VEF'A	Kav ettikleri bez parçası. * Şişe ağzını tıpamada kullanılan bez parçası.
VEFADAR (VEFAKÂR)	Vefalı, sözünde ve dostluğunda devamlı olan.
VEFAPERVER	f. Sözünde duran. Vefâlı.
VEFAT	Ölüm. Ahirete göçme.
VEFD	Çokluk. Cemaat. * Bir iş için giden heyet. Elçilik. * Dağ başı. * Gelme, ulaşma, erişme, varma, vürud.
VEFHİYYE	Kilisede kayyımlık hizmetini etmek.
VEFİ	Vefalı. * Tam, mükemmel. Kifayet eden. Bol olan.
VEFİA	İçine nesne koyulan sele.
VEFİK	Arkadaş. Kafa dengi. Aynı fikirde olan. Uygun.
VEFİR(E)	(Vefret. den) Çok, bol, kesir.
VEFİYAT	(Vefat. C.) Ölümler, vefatlar.
VEFK	Uygun gelme. Uyma. Mutabakat. Muvafık olma. İşi iyi gitme.* Tesirli dua.
VEFL	Derinin dibagatla giden fazlalıkları.
VEFR	Bir kimsenin ihsanını kabul ettikten sonra rızasıyla reddeylemek. * Bolluk. * Medh ü sena ile birisinin namusunu muhafaza etmek.
VEFRA'	Eksilmeyip değişmeyen. * El dokunulmamış ve tam olarak yetişmiş ot.
VEFRET	Çokluk, bolluk.
VEFZ	(C: Evfaz) Evmek, acele etmek.
VEFZA	(C: Evfaz) Ok yayı konulan ve beylik denilen kap.
VEGA'	Kavga gürültüsü. Harp yerinden çıkan sesler. Savt. Patırtı.
VEGAB	(C: Evgab) Korkak kimse. * İri gövdeli büyük deve.
VEGADET	Akılsızlık. * Adilik, bayağılık, aşağılık, alçaklık.
VEGAR	Gazap, kin, öfke, hiddet.
VEGD	(C: Evgad) Alçak adam.
VEGF	Görme zayıflığı.
VEGİF	Yürüme sürati. * Ses sürati, ses hızı.
VEGİK	Davar yürürken karnından çıkan ses.
VEGİR	Kızmış taş üstüne koyarak pişirilen et.
VEGİRE	Kızmış taş ile sıcaklık verilerek pişirilen süt.
VEGM	Kin.
VEGNE	Geniş küp.
VEGRE	Sıcaklığın çok olması.
VEHAK	Avcı kemendi.
VEHAMET	(Bak: Vahamet)
VEHB	Hibe. Bağış. Vergi.
VEHB	(H.-110) Tabiînden olan bu şahıs İsrailî rivayetlerin en mühim kaynağı addolunur. Birçok İsrailiyatı havi kitapları okumuş ve tefsire de aktarmıştır.
VEHBÎ	Doğuştan. Allah vergisi. Çalışmakla kazanılmayıp Allah'ın (C.C.) lütfu ile olan.
VEHC	Alevli olmak. Alev ile yanmak. Parlamak.
VEHD(E)	(C: Vihad) Derin vadi. Uçurum.
VEHEC	Ateş sıcaklığı.
VEHECAN	Ateşin alevlenmesi. * Işıklandırmak, ziya vermek.
VEHEL	Vehim, kuruntu.
VEHELÜMME CERRA	(Bak: Helümme cerrâ)
VEHF	Bitkinin yapraklanması. Uzama. Çoğalma, artma.
VEHHAB	Çok fazla ihsan eden. Çok bağışlayan.
VEHHABÎ	Muhammed İbn-i Abdulvehhab nâmında birisinin sebeb olduğu İslâmî bazı mes'elelerde ifrat gösteren ve dört hak mezheb hâricinde bir mezhepten olan. Fıkıhta Hanbelî, itikadda İbn-i Teymiye'ye bağlıdırlar. Tarikatlarına Muhammediye ismi verirler.
VEHHAC	Parıl parıl. Pek şa'şaalı. * Çok alevli.
VEHHAM	Çok vehimli. Fazla şüphe eden.
VEHHAS	Arslan.
VEHİC	Ateşin sıcaklığı.
VEHİSE	Pişirilip kurutulduktan sonra dövülen çekirge.
VEHL	(Vehel) Yanlış yapma. Yanlış anlama. * Unutma.
VEHLE	İrkilme ve ürkme. * Dakika. An, lahza.
VEHLETEN	Birdenbire. İlkin. Ansızın.
VEHM	(Vehim) Mübhem ve mânasız korku. * Belirsiz fikir ve düşünce. * Cüz'i mânaların anlaşılmasına yarayan bir idrak kuvveti.
VEHM-ÂLUD	f. Vehimli. Vehim dolu. Vehim karışık.
VEHMÎ	Olmadığı halde var zannederek. Düşünmeye, vehme dair, vehme ait.
VEHMİYYÂT	(Vehmiyye. C.) Vehimler, kuruntular.
VEHM-NÂK	f. Vehimli, kuruntulu.
VEHN	Gevşeklik, kuvvetsizlik. * Zayıf. * Gövdesi kalın ve kısa adam. * Gece yarısı. Gece yarısından bir saat sonraki zaman.
VEHNANE	Zayıf kadın.
VEHS	Kırma. * Ayak altında çiğneme, basma, ezme.
VEHS	Bir işe girişip ısrar ile devamlı uğraşmak.
VEHS	Sır ile söyleşmek. Dedikodu yapmak.
VEHT	(C: Vihât) Vurmak. * Kırmak.
VEHTIYY	Ufak üzüm.
VEHUB	Verimi fazla, vergisi çok.
VEHVAH	Yaban eşeğinin anırtısı.
VEHVEHE	Atın kendi gövdesini parça parça etmesi.
VEHY	Gevşeme, yırtma.
VEHZ	Katı nesne. * Kovmak, deft'etmek.
VE-İLLA	Olmadığı hâlde. Yoksa. Aksi takdirde.
VEK'	Akrep sokmak.
VEKA'	Ayak parmaklarından baş parmağın, şehâdet parmağı üstüne gelmesi.
VEKAD	Sığır bağladıkları ip.
VEKAHAT	Hayâsızlık. Utanmazlık. Edebsizlik. (Bak: Vakahat)
VEKÂLET	Vekillik. Birisinin nâmına iş görme. Kendi nâmına hareket etme salâhiyetini başkasına verme. Nezâret, bakanlık. * Vekilin vazife gördüğü bina.
VEKÂLETEN	Birisine vekil olarak. Başkası adına.
VEKÂLETNÂME	f. Birisine vekillik verildiğini isbat eden ve ekseriya noterlikçe tanzim edilmiş bulunan yazılı kâğıt.
VEKÂLETPENÂH	f. Padişahın vekili olan, sadrâzam. Başvekil. Başbakan.
VEKAR	(Bak: Vakar)
VEKB	Dikilmek.
VEKC	Ulaşmak, varmak.
VEKDE	(C: Viked) Gitmek.
VEKEBAN	Derece derece yürümek.
VEKEF	Günah. * Abes ve boş. * Ayıp. * Eksiklik.
VEKEL	Zayıf adam.
VEKF	Evin damlaması. * Kat'etmek, kesmek.
VE-KIS	"Var, kıyas et!" mânasına gelir.
VEKIYYE	(Bak: Okiyye)
VEKİF	Sütü çok olan deve.
VEKİL	Başkasının işini gören. Bir adamın yerine hareket etme selâhiyeti olan kimse. * Nâzır. Bakan.
VEKİL-İ HARC	(Vekil-harç) Masraf görmekle vazifeli olan. Bir kimsenin veya bir cemaatin masraf işlerini üzerine alan.
VEKİR	Yuvasına giren kuş.
VEKİRE	Satın alınan veya yeni yapılan bina için, ahbaba, eşe dosta verilen ziyafet.
VEKKAD	Aydınlık, ışıklı, parlak.
VEKM	Reddetmek.
VEKN	(C.: Evkân - Vükün) Kuş yuvası.
VEKR	Kuş yuvası.
VEKRA	Hızlı yürüyen deve. * Ayağını yere kuvvetli basan kadın. * Bir nevi sıçramak.
VEKS	Noksan etmek, eksiltmek.
VEKTE	(C: Vikat) Gözün karasına ak düşmek. * Nokta. * Eser.
VEKVAK	Korkak kimse.
VEKZ	Vurmak. * Def'etmek. * Kovmak.
VEL'	Yalan. * Haps.
VELA	Yakınlık. Sâhiplik. * Sevme, muhabbet.
VELADET	(Bak: Viladet)
VELAİD	(Velide. C.) Cariyeler, kadın esirler.
VELAİM	(Velime. C.) Düğünler, evlenmeler. * Düğün ziyafetleri.
VELA-PERVER	f. Dostluk gösteren, dostluk besleyen.
VELAYA	(Veliyye. C.) Veli kadınlar. Veliyyeler.
VELAYET	Veli olan kimsenin hali. Velilik, dervişlik. * Dostluk. * Sadakat. * Başkasına sözünü geçirmek. Bir şeye kudret cihetiyle bizzat mutasarrıf olmak. (Bak: Veli)
VELAYET-İ ÂMM	Huk: Umum mallara ve fertlere şâmil olan velayet. (Şeriat hâkimleri, kadılar ve valilerin velayetleri gibi)
VELAYET-İ KÜBRA	Büyük velilik. Akrebiyet-i İlâhiyenin inkişafına bakan ve veraset-i nübüvvetten gelen gayet kısa, fakat yüksek olan ve tarikat berzahına uğramadan zâhirden hakikata geçen velilik mesleği. (Sahabeler gibi)(Cadde-i kübrâ, elbette velayet-i kübra sahibleri olan Sahabe ve Asfiya ve Tâbiîn ve Eimme-i Ehl-i Beyt ve Eimme-i Müçtehidînin caddesidir ki doğrudan doğruya Kur'anın birinci tabaka şâkirdleridir. M.)
VELB	Ulaşmak, varmak.
VELEC	Kumlu yerde olan yol.
VELED	Erkek çocuk. Oğul. Çocuk. * Döl, yavru.
VELED-İ MANEVÎ	Evlâdlığa kabul edilen, âhiret evlâdı. Bir hocanın talebesi. Mürid.
VELED-İ SULBÎ	Öz oğul, evlenmekle hâsıl olan kendi soyundan gelen çocuk.
VELEDİYET	Birisinin evlâdı olma hâli. Çocuk oluş.
VELEDİYET AKİDESİ	Hristiyanlıkta bir bâtıl akide. (Bak: Teslis)(İslâmiyet, tevhid-i hakiki dinidir ki; vasıtaları, esbabları ıskat ediyor. Enaniyeti kırıyor, ubudiyet-i hâlisa te'sis ediyor. Nefsin rububiyetinden tut, tâ her nevi rububiyet-i bâtılayı kat'ediyor, reddediyor. Bu sır içindir ki; havastan bir büyük insan tam dindar olsa enâniyeti terketmeye mecbur olur. Enaniyeti terketmiyen, salâbet-i diniyeyi ve kısmen de dinini terkeder.Şimdiki Hristiyanlık dini ise; "Velediyet Akidesi"ni kabul ettiği için, vesait ve esbaba te'sir-i hakiki verir. Din nâmına enaniyeti kırmaz; belki Hazret-i İsâ Aleyhisselâm'ın bir mukaddes vekili diye, o enaniyete bir kudsiyet verir. Onun için, dünyaca en büyük makam işgal eden Hristiyan havasları, tam dindar olabilirler. Hattâ Amerika'nın esbak Reis-i Cumhuru Wilson ve İngiliz esbak Reis-i Vükelâsı Loid George gibi çoklar var ki, mutaassıb birer papaz hükmünde dindar oldular. Müslümanlarda ise, öyle makamlara girenler, nâdiren tam dindar ve salâbetli kalırlar. Çünki, gururu ve enaniyeti bırakamıyorlar. Takvâ-yı hakiki ise, gurur ve enaniyetle içtima edemiyor. M.)
VELEH	f. Kahr, gazab, şiddet, hışım.
VELEH	Hayret, şaşkınlık. * Fazla hüzünden akıl gidip tembel olmak.
VELEHAN	Akıl gidip tembel olmak. * İbadet ederken vesvese veren şeytan.
VELEH-RESAN	Hayret verici, hayret edilen, şaşkınlık veren.
VELEH-RESAN-I UKUL	Akılları hayrette bırakan.
VELEHU	Bu da onun.
VELEHZA	Şaşırmış.
VELEHZEDE	f. Sevgilinin hışmına uğrayıp kahır çeken âşık.
VELEV	Eğer, gerçi, her ne kadar da, hatta, ister, isterse.
VELF	(Velif-Vilâf) Tez tez yelmek. Birbiri ardınca olmak.
VELG (VELÜG)	Köpeğin kap içinden su içmesi veya bir şey yeyip yalaması.
VELGA	Küçük kova.
VELH	Büyümek. * Uzamak.
VELHAN	Şaşakalmış, şaşkın, sersem.
VELHASIL	Sözün kısası, özü, kısacası.
VELİ	Sahib, mâlik. * Evliya. * Muin. Muhafaza eden. * Küçük çocukların hâlinden mes'ul kimse. * Sıddık. * Baba. Babanın babası, cedde de denir. * Fık: Hayatını mücadelelerle ve azimet ve fevkalâde bir zühd ve takva ile ibadet ve taata sarfederek kendisinden Allah'ın (C.C.) izniyle gaybdan haber vermek ve gaybî ahvali keşfetmek gibi ilmî ve kevnî hârikalar zuhura gelen zât. Allah'a (C.C.) manevî yakınlık kesbetmiş olan şerif zât. * Cenab-ı Hakk'ın (C.C.) isimlerinden birisi.
VELİ'	Kabuğunda olan hurma çiçeği.
VELİAHD	(Veliy-yi ahd) Bir hükümdardan sonra hükümdar olacak kimse.
VELİCE	(C.: Velyüc) Büyük çuval. * Kişinin sırdaşı.
VELİD	Yeni doğmuş çocuk. * Köle, kul.
VELİDE	(C.: Velâid) Cariye.
VELİK	(Velikin) f. Amma, lâkin, fakat.
VELİKA	Yağla unu karıştırarak yapılan yemek.
VELİME	Sevinç ve sürur günleri verilen ziyafet. Düğün ziyafeti. * Düğün, evlenme.
VELİ-Nİ'MET	Nimet veren. Nimeti muhafaza edip ihsan eden.
VELİYY	(C: Evliyâ) Yakın. * Amcazâde, emmi oğlu. * Yar, dost.
VELİYYE	(C.: Velâyâ) Ermiş kadın, veli kadın.
VELİYYULLAH	Allah'ın (C.C.) veli kulu.
VELİYY-ÜL EMİR	Âmir. Emir veren. Emir sahibi.
VELİYY-ÜN NİAM	Nimetler ihsan eden, iyilik eden kimse. * Şeyhülislâm. * Sülâlesinin ileri gelenleri.
VELK	Yalan yakıştırmak. * Sür'at etmek, hız yapmak.
VELKA	(C.: Velkât) Vurmak.
VELKALEMİ	Kalem hakkı için. Kaleme yemin olsun.
VELLAS	Kurt.
VELM	Ulaşmak, yetişmek. * Toplanmak, cem'olmak.
VELS	Ahd, yemin, söz. " Az nesne. * Vurmak.
VELSAN	Birbirinin boyunlarına el atarak yürüme.
VELU'	Bir şeye fazla düşkün olan.
VELUD	Çok doğuran kadın. * Mc: Çok eser veren kimse.
VELVAL	Üzüntü ile ağlama. Ağlayıp inleme.
VELVELE	Gürültü, patırtı. Birbirine karışık bağrışmalar. Şamata.
VELVELE-ENDÂZ	f. Gürültü patırtı eden. Gürültücü.
VELVELE-ENGİZ	f. Gürültü koparan, gürültü çıkaran.
VELY	Birbiri ardı sıra gelme. Tâkib etme. * Çıkma. Olma. * Yaz yağmurundan sonra olan yağmur. * Yakınlık.
VEMD	Gazap etmek, hiddetlenmek, kızmak. * Sıcaklığın artması.
VEMİZ	Bulut arasından görünen ışık.
VEMK	Muhabbet etmek, sevmek.
VEMS	Fücur, masiyet, günah.
VEMYE	Meşakkat, sıkıntı. Belâ, musibet.
VEMZ (VEMİZ)	İşaret etmek. * Parlamak. şimşek çakmak.
VENA (VENYE)	Gevşek. * Zayıf. * Hâlsiz olmak.
VENİM	Sinek tersi.
VENN	Zebunluk, zayıflık, zaaf. * Çengilerin ve köçeklerin parmaklarıyla çaldıkları çalpara.
VENNECMİ	Yıldıza yemin olsun.
VENY	İş hususunda gevşeklik gösterme.
VER	f. "Sahib, mâlik; anlamlarına gelir ve birleşik kelimeler yapılır. Meselâ: Dâniş-ver $ : Âlim. Suhan-ver $ : Edip, şâir.
VERA	Halk. Mahluk. Arzı örten mahlukat. Yaratılmış olanlar.
VER'A	Korkaklık, havf.
VERA	Öte. Başka taraf. Arka, geri. * Torun.
VERA-İ CEBEL	Dağın arkası.
VERA-İ PERDE	Perde arkası.
VERA'	Takvânın ileri derecesi. Bilmediği ve şüphe ettiğini öğrenip iyiye ve doğruya göre hareket edip bütün günahlardan çekinme hâleti.
VERAK	Bitkilerle yer yüzünün yeşil olması.
VERAKÎ	(Verka. C.) Güvercinler.
VERASET	Miras sahibi olma. Ölen bir kimsenin mallarının Allah'ın (C.C.) emrine göre, şeriatça mirasçılara geçmesi. * İrsiyet. Varislik, mirasçılık. Mirasta hak sahibi olma.
VERASET-İ IRKIYE	Doğan yavrunun ecdadına benzemesi.
VERB	Fetret, fesad. * Yabani hayvan ini.
VERD	(Vürd - Vird) Gül.
VERDANE	Toplu oklava. * Koca başlı kertenkele.
VERDE	(Vürde) Renkli olmak.
VERDENE	f. Oklava, börekçi merdânesi. * Dolap oku.
VEREK	(C.: Evrâk) Kalça kemiği.
VEREL	(C: Vürelân - Evrâl) Kelere benzer bir canavardır. Kuyruğu keler kuyruğundan uzun olur.
VEREM	(C.: Evrâm) şiş, yumru. * şişme.
VERENTEL	şiddet, mihnet.
VERESE	Mirasçılar. Miras alanlar.
VERF	Genişlik.
VERH	Hamurun kendini koyuverip sülpülmesi.
VERH	Hamâkat, ahmaklık, bilmezlik. * Ucuz et.
VERHA	Akılsız ahmak kadın.
VERIK	Çok eskiden kullanılan gümüş para. Kıymetli para.
VERİ'	Haramdan kaçınan kişi.
VERİA	At ismi.
VERİD	Siyah kan damarı. Toplar damar. Boyun damarı. * Kırmızı gül. (Bak: Evride)
VERİHA	Çok sıvı hamur.
VERİK	Sikkesiz gümüş. * Gümüş.
VERÎK	Gür sakallı adam. * Sık yapraklı ağaç.
VERÎSE	Veris otuyla boyanmış nesne.
VERÎŞ	Yürümek ve seğirtmek istediği hâlde sahibi engel olan davar.
VERKA'	(C.: Verâki') Yabâni güvercin. * Açık boz renk.
VERRAK	Kâğıtçı.
VERS	Yemende yetişen güzel kokulu sarı bir ot.
VERŞ	Yürek ağrısı. * Çok beyaz olan.
VERŞAN	(C: Virşân-Verâşin) Yaban güvercini. * Kumru kuşunun erkeği.
VERTA	(C: Vırât) Çukur yer, varta, uçurum. * Halledilmesi, içinden çıkılması zor olan iş.
VERY	Çakmaktan ateş çıkması.
VERZE	f. Meslek, san'at, iş.
VERZİDE	f. Ekilmiş.
VERZİŞ	f. İşletme. Çalışma. * Çalışmış.
VERZİŞKÂR	f. Çalışkan.
VERZKÂR	f. Rençber, çiftçi, işçi.
VESAFET	Hizmetkârlık, işçilik.
VESAH	(C.: Evsâh) Kir, pas. * Murdarlık, pislik.
VESAİD	(Visâde. C.) Yastıklar, şilteler, döşekler.
VESAİF	(Vasif. C.) Hizmetçiler, uşaklar.
VESAİK	(Vesika. C.) Vesikalar.
VESAİL	(Vesile. C.) Vesileler. Sebebler.
VESAİT	(Vasıta. C.) Vasıtalar.
VESAİT-İ NAKLİYYE	Nakil vasıtaları. Taşıtlar. (Vapur, tren, otomobil gibi)
VESAK	Bağ. Rabıta. Yeminleşerek anlaşmak. * Sözleşme yeri.
VESAM	(Vesâmet) Güzel olma. Güzellik.
VESATET	Vâsıta olma, araya girme, aracılık yapma.
VESAVİS	(Vesvese. C.) Vesveseler.
VESAYA	(Vasiyet. C.) Vasiyetler. Öğütler. Nasihatlar.
VESAYET	(Visâyet) Vasilik. * Vasiyet. * Tembih, emir. Tavsiye. (Bak: Vasi)
VESB	Çok olmak.
VESBE	Bir atlama. Bir sıçrayış.
VESEB	Sıçrama, atlama.
VESEN	Uyku ağırlığı. Uyku ile uyanıklık arası. * Uyku anında aklın gitmesi. * Hâcet.
VESEN	Put. Müşriklerin taptıkları suret. Karşısında ibadet edilen heykel. (Bak: Put-perest)
VESENÎ	Putperest. Yıldızları ilâh itikad etmek gibi sapık şeylere inanan kimse.
VESENİYYUN	Putperestler. Puta tapanlar.
VESİ'	(Vesia) Vüs'atli, geniş. * Meydanlık.
VESİB	(Bak: Vüsub)
VESİC	Şiddetli seyir. Hızlı gitme. * Hızlı yürüyen deve.
VESİK	(C.: Visâk) Çok sağlam, kuvvetli.
VESİKA	Bir hâlin, bir hadisenin veya bir sözün doğruluğunu gösteren, inandırıcı şey. Belge, sened.
VESİKA	Cemaat, topluluk.
VESİLE	(Vâsile) Bahane, sebeb. * Fırsat. * Elverişli durum. * Vasıta. Yol. * Pâye, rütbe. * Baba. * Kurbiyet. * Kendisi ile başkasına yaklaşılan şey. * Cennet'te bir menzil adı. (El-Vesiletü menziletün fi-l Cenneti hadis-i şerifi bunu te'yid ediyor.)
VESİLE-İ CEMİLE	Güzel sebep. Güzel fırsat.
VESİLE-İ SA'Y	Çalışma vesilesi.
VESİLECU	f. Sebep ve bahane arayan.
VESİLEDÂR	f. Vesileli.
VESİLEHÂH	f. Vesile isteyen.
VESİLET-ÜN NECAT	Kurtuluş vesilesi, kurtuluş sebebi.
VESİM(E)	(C.: Vüsemâ-Visâm) Güzel yüzlü. Güzel çehre. * Damgalı.
VESK	(C.: Evsük) Cem'etmek, toplamak. * Altmış sa'.
VESM	Damga. İşaret. * Dağlama. * Döğerek toz hâline getirme.
VESME	Hayvana vurulan kızgın damga.
VESMEDÂR	f. Dağlanmış, damgalı. * Rastıklı.
VESN	Hafif. * Uyku. * Uyku anında aklın gitmesi. * Uykudan dolayı kişiye ârız olan zayıflık.
VESNAN	Uyuklayan, uykusu gelmiş olan.
VESS	Suya dalmak.
VESSELÂM	İşte o kadar, artık bitti, bundan sonra selâm. (Bak: Selâm)
VEST	Ev içerisinde olan her bir kapalı mekân.
VESTÎ	f. Tercüme, şerh.
VESTİYER	Fr. Pardesü, palto vesairenin çıkartılıp bırakıldığı yer.
VESVAS	Müvesvis. Vesveseye sürükleyen şeytan. Nefsin zihinde ilka eylediği dağdağa ve fitne. Avcının ve köpeklerin gizli sesi.
VESVESE	Şübhe. Tereddüt. Kuruntu. Aslı olmayan ihtimaller.(Vesvese, lügatta hışırtı, fısıltı gibi gizli ses demektir. Bu münasebetle gönülde tevali ve tekerrür eden gizli söze vesvese; ve bir nefse böyle bir söz ilka etmeğe de, vesvese vermek tâbir olunur.) (E.T.)(Arkadaş! Vesvese ve evham zulmetleri içinde yürürken, Resul-ü Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâmın sünnetleri birer yıldız, birer lâmba vazifesini gördüklerini gördüm. Her bir sünnet veya bir hadd-i şer'i zulmetli dalâlet yollarında güneş gibi parlıyor. O yollarda, insan zerre miskal o sünnetlerden inhiraf ve udul ederse; şeytanlara mel'abe, evhama merkeb, ehval ve korkulara ma'rez ve dağlar kadar ağır yüklere matiyye olacaktır.Ve keza o sünnetleri, sanki semadan tedelli ve tenezzül eden ipler gibi gördüm ki: Onlara temessük eden yükselir, saadetlere nâil olur. Muhalefet edip de akla dayananlar ise, uzun bir minâre ile semaya çıkmak hamakatinde bulunan firavun gibi bir firavun olur. M.N.)(Ey su-i vesveseden me'yus nefsim! Tedai-yi hayâlât, tahattur-u faraziyat, bir nevi irtisam-ı gayr-ı ihtiyarîdir. İrtisam ise, eğer hayırdan ve nuraniyetten olsa, hakikatın hükmü bir derece suretine ve misaline geçer. Güneşin ziyası ve harareti, âyinedeki misaline geçtiği gibi... Eğer şerden ve kesiften olsa, aslın hükmü ve hassası, suretine geçmez ve timsaline sirayet etmez. Meselâ necis ve murdar bir şeyin âyinedeki sureti ne necistir, ne murdardır. Ve yılanın timsali, ısırmaz.İşte şu sırra binaen, tasavvur-u küfür, küfür değil; tahayyül-ü şetm, şetm değil. Hususan ihtiyarsız olsa ve farazî bir tahattur olsa, bütün bütün zararsızdır. Hem ehl-i hak olan Ehl-i Sünnet ve Cemaatin mezhebinde bir şey'in şer'an çirkinliği, pisliği; nehy-i İlâhi sebebiyledir. Mâdemki ihtiyarsız ve rızasız bir tahattur-u farazîdir, bir tedâî-yi hayalîdir; nehiy ona taalluk etmez. O dahi ne kadar çirkin ve pis şeyin sureti dahi olsa, çirkin ve pis olmaz. M.)(İnsan kalben ve fikren hakaik-i İlâhiyeye bakıp düşündüğü zaman, bilhassa namaz ve ibadet esnasında, gerek şeytan tarafından, gerek nefsi tarafından pek fena, pis ve çirkin vesveseler, hâtıralar, sinekler gibi kalbe, akla hücum ederler. Bu gibi hevâî, vehmî ve çirkin şeylerin def'iyle uğraşan adam, o vesveselere mağlup olur. Ancak onları mağlup edip kaçırmak çaresi, müdafaayı terk edip onlar ile uğraşmamaktır. Evet arılar ile uğraşıldıkça onlar hücumlarını arttırırlar. Onlara karışılmadığı takdirde, insanı terkeder, giderler. Hem de o gibi vesveselerin, ne hakaik-ı İlâhiyeye ve ne de senin kalbine bir mazarratı yoktur. Evet, pis bir menzilin deliklerinden semânın güneş ve yıldızlarına, cennetin gül ve çiçeklerine bakılırsa, o deliklerdeki pislik ne bakana ve ne de bakılana bulaşmaz. Ve fena bir te'sir etmez. (Hâşiye)(Hâşiye) : O çirkin sözler senin kalbinin sözleri değil. Çünkü senin kalbin ondan müteessir ve müteessiftir. Belki kalbe yakın olan lümme-i şeytanîden geliyor. Meselâ: Sen namazda, Kâbe karşısında, huzur-u İlâhîde âyâtı tefekkürde olduğun bir halde, şu tedâî-yi efkâr seni tutup en uzak mâlâyâniyat-ı rezileye sevkeder. Meselâ: Ayinenin içindeki yılanın timsali ısırmaz. Ateşin misali yakmaz. Ve necasetin görünmesi âyineyi telvis etmez. M.N.)
VESVESEDÂR	f. Vesveseli, kuruntulu.
VEŞ	f. Gibi (mânâsına teşbih edatı.) Mah-veş $ : Ay gibi.
VEŞ'	Bir şeyin üstüne çıkmak.
VEŞAK	Dağ köpeği.
VEŞB	Ayıplamak.
VEŞC	Yaralamak. * Parçalamak. * Karışmak.
VEŞEL	Az su.
VEŞELAN	Suyun akışı.
VEŞİ'	(C: Veşâyi) Bezlerde olan yol yol alaca. * Sümâme otundan yapılan hasır. * Ağaçlardan kuruyup düşen nesne. * Girilmemesi için bahçe ve bostanların çevresine dikilen ağaç veya konan diken. * Az nesne.
VEŞİA	(C: Veşâyi') Üstüne iplik sardıkları ağaç. * Tarikat.
VEŞİC	(C: Veşâyic) Süngü ağacı.
VEŞİCE	Lif. * Ağaç kökü.
VEŞİK(A)	(C: Veşâyık) Kuru et.
VEŞİME	Şer, kötülük. * Düşmanlık.
VEŞİZE	(C: Veşâyız) Kırık kemik parçası.
VEŞK	Yaralamak. * Parçalamak.
VEŞK (VİŞÂK)	Evmek, acele etmek, sür'at.
VEŞKAN	Hızlı ve aceleci kimse.
VEŞL	Az miktarda olan su.
VEŞM	İğne ile kan çıkarmak suretiyle vücudda yapılan damga, işaret.
VEŞME	Yağmur tanesi.
VEŞŞEMSİ SURESİ	Kur'an-ı Kerim'in 91. suresidir. Suret-üş Şems de denir. Mekke-i Mükerreme'de nazil olmuştur.
VEŞT	f. Güzel.
VEŞVAŞ	Hafif hal. Hafif adam.
VEŞVEŞE	Hafiflik. * Kırış mırış olmak.
VEŞY	Elbiseyi güzel nakışlamak, süslemek. * Nesil ve zürriyet. * Çoğalma. * Geceleyin devamlı tefekkür ve mütalâa etmek. * Bir çeşit elbise.
VEŞZ	Kırmak. * Dar etmek, darlaştırmak.
VETAİR	(Vetire. C.) Meslekler, yollar.
VETED	Çadır kazığı. Ağaç kazık. Demir mıh. * Edb: Aruzda üç harfden meydana gelen nazım.
VETER	Yayın çilesi. İp ve kiriş. * Bir kavsın iki ucu arasına çekilen doğru çizgi. * Kasları hareket ettiren kalın sinir.
VETİN	Kalb damarı. Şah damarı. Şiryan-ı ekber. * Bel kemiği iliği.
VETİRE	(C.: Vetâir) Keçi yolu. Dar yol. * Tarz, üslub. * Burnun iki deliğini ayıran zar.
VETR	Tek, yalnız. Bir. (Bak: Vitr) * Arefe günü.
VEYH	Heyhât!
VEYH	Bir şeyi kandırmak makamında kullanılır.
VEYL	Vay hâline, yazık, felâket, hüzün ve hüsran. * Cehennem'de bir çukur ismi veya Cehennem'in bir kapısına bu isim verilmiştir. * Vaid, tehdid makamında kullanılan azab kelimesidir.
VEYLE	Küstahlık, rezillik.
VEYN	Kara üzüm.
VEYSEL KARANÎ	(Bak: Üveys-el Karanî)
VEZ'	Hulku katı olan. Sert mizaçlı kimse.
VEZ'	(C: Evzâ) Hapsetmek. * Engel olmak, men'etmek. * Islah etmek, yerli yerince etmek, düzeltmek. * Topluluk, cemaat.
VEZA	Tıknaz, topaç, bodur kimse.
VEZAN	f. "Olmak" yardımcı fiiliyle birlikte kullanılır ve "esen, esici" anlamlarına gelir.
VEZANET	Fikir ve görüş isabeti. * Ölçülü olma.
VEZANET-İ EFKÂR	Düşüncelerin isabeti.
VEZANÎ	f. Esinti zamanı.
VEZARET	(Vizaret) Vezirlik. Başvekillik.
VEZB	Su gibi akma.
VEZEGA	Bir cins büyük keler.
VEZEN	Yürürken sallanmak.
VEZER	Sarp dağ. Sığınılacak yer. Kale. Hisar. * Galib olmak.
VEZF	Evmek, acele etmek.
VEZİDEN	f. Yel esmek. * Atılmak, sıçramak.
VEZİF	Evmek, acele etmek.
VEZİLE	(C.: Vezâil) Cilâlı, parlak para. * Parlak madeni ayna.
VEZİM	Sebzevat demeti. * Kurumuş ot.
VEZİME	Hediye.
VEZİN	Hamur yapılmış ebucehil karpuzu. * Asil. * Sabit.
VEZİR	Osmanlı Devleti zamanında en yüksek mülkiye rütbelerine ulaşmış paşa. Hükümdar vekili. Pâdişahın yakınlarından ve onun yükünü üzerine alanlardan, mülkün idaresinde fikir ve tedbir ile meded ve yardım eden. Bu tabir "Vizr" kelimesinden gelir. "Vezr" kelimesinden alınsa; "halkın sığınağı" demek olur. Büyük düstur sahibi veya mühür sahibi kabul edilir. Osmanlı devletinde en büyük, mülkiyede en birinci mertebe olarak kabul edilmiştir. Muavin ve muin mânalarına da gelir.
VEZİR-İ A'ZAM	Pâdişahın vekili olan birinci vezir. Sadrazam. Başvekil.
VEZİZ	Ördek.
VEZK	Çirkin yürüyüşlü olmak.
VEZME	Kış sonu. * Bir kere yemek.
VEZN	(Vezin) Tartma. Ölçme. Hesaplama. * Tartacak şey. Tartı. * Ağırlık.
VEZN-İ MAHSUS	Özgül ağırlık. Bir cismin bir santimetre küp hacmindeki parçasının ağırlığı. * Edb: Nazmın veya kelimenin belli kalıplarından her biri. Nazmın ahenk ölçüsü.
VEZNE	Tartı. Terazi. * Tartı yeri. Eskiden altun ve gümüş paralar sayı ile olduğu gibi tartıyla da alınıp verildiği için bu tabir meydana gelmiştir. Para alınıp verilen yer mânasında da kullanılır. Devlet daireleri ile büyük müesseselerde para alıp veren memura Veznedar denir. * Barut yuvası.
VEZNEDÂR	f. Vezne memuru. Bir teşkilâta âit parayı alıp veren memur.
VEZNÎ	Vezinle ilgili, vezne ait. * Tartılan şey.
VEZNİYYÂT	Tartılan şeyler.
VEZR	Nurlu etmek, ışıklandırmak. * Kaftan eteğine birşey koyup götürmek.
VEZVAZ	Hafif, zarif kimse.
VEZVEZE	Sür'atle sıçramak.
VEZYE	Ayıp. * Soğuk.
VEZZAN	(Vezn. den) Tartan, vezneden. * Kantarcı.
VIKR	(C.: Evkar) Ağır yük. * Çok su taşıyan bulut.
VIKY	Hıfzetmek, korumak.
VIRAK	(Varak. C.) Yapraklar.
VIRAT	(Verta. C.) Vartalar, uçurumlar, çukurlar. * Halli güç, içinden çıkılması zor olan işler.
VISR	Hüccet, delil. * Kadı sicili. * Ahd, söz, yemin.
VITA'	Razı olma, rıza gösterme, uygun görme.
VITAE	Ayak basmak.
VİÂ'	(C.: Eviye) Kap, içinde bir şey konulabilen zarf.
VİÂİYYET	Kap halinde olma.
VİATA	(C: Viât) Sarı gül.
VİCA'	Ağrılar, sızılar.
VİCA'	Hayvanı burma, iğdiş etme.
VİCAH	(Vech. den) Yüz yüze gelmek. Yüzleşmek.
VİCAHEN	Yüzüne karşı. Yüz yüze gelerek.
VİCAHÎ	(Vicahiyye) Yüzyüze olan, karşılıklı olan.
VİCAR	(C.: Vücur - Evcire) Sel suyunun oyduğu yer. * Arslan ve kurt gibi vahşi hayvanların yatağı. İn.
VİCD	Zenginlik. Gına.
VİCDAN	İnsanın içindeki iyiyi kötüden ayırabilen ve iyilik etmekten lezzet duyan ve kötülükten elem alan manevî his. * Kendinden geçme, dalma. * Bir şeyi bir halde görme, bulma. * Duyma, duygu. * İnanç. * Şuur. * Bâtın ile Hakkı tanımak. * Din.(Vicdanın anâsır-ı erbaası ve ruhun dört havassı olan irade, zihin, his, lâtife-i Rabbaniye, herbirinin bir gayât-ül gayâtı var: İradenin ibadetullâhdır. Zihnin ma'rifetullahdır. Hissin muhabbetullahdır. Lâtifenin müşâhedetullâhtır. Takva denilen ibadet-i kâmile dördünü tazammun eder. Şeriat şunları hem tenmiye, hem tehzib, hem bu gayât-ül gayâta sevkeder. H.)
VİCDANEN	Vicdanca, iyilik hissine göre.
VİCDAN HÜRRİYETİ	(Bak: Hürriyet-i vicdan)
VİCDANÎ	(Vicdaniyye) Vicdanla, kalbî his ile ilgili. * Kendinden geçip dalmakla ilgili.
VİCDANİYYAT	Vicdanlılıklar. Vicdana ait hususiyetler ve hisler.(İ'lem eyyühel aziz! Hayrat ve hasenatın hayatı niyet iledir. Fesadı da ucb, riyâ ve gösteriş iledir. Ve fıtri olarak vicdanda şuur ile bizzat hissedilen vicdaniyatın esası, ikinci bir şuur ve niyet ile inkıtâ bulur.Nasıl ki amellerin hayatı niyet iledir. Onun gibi, niyet bir cihetle fıtri ahvâlin ölümüdür. Meselâ: Tevazua niyet, onu ifsad eder, tekebbüre niyet onu izâle eder, feraha niyet onu uçurur, gam ve kedere niyet onu tahfif eder. Ve hâkezâ kıyas et. M.N.)
VİCDAN-SUZ	f. Acı ve keder veren, kalb yakan, vicdânen çok ıztırab verici.
VİDAD	Dostluk. Sevmek. Muhabbet. * Dost ve muhib. * Her şeye muhabbeti olan.
VİDD	Muhabbet, dostluk, sevgi.
VİFADET	Elçilik.
VİFAK	Dostça bir fikir üzerinde birleşmek. Samimi anlaşmak. * Barış. * Uygunluk.
VİHAD	(Vehd. C.) Derin vâdiler. Uçurumlar.
VİHAM	(Vahim. C.) Vahim olan şeyler.
VİKA'	Cinsî münasebet. * Savaş, harp.
VİKÂ'	(C: Evkiye) Kırba ve tulum ağzını bağladıkları nesne.
VİKA (VEKA)	Kendi ile bir şey saklanan nesne.
VİKAF	Tevakkuf etmek, vâkıf olmak, durmak.
VİKÂF	Eşek semeri ve palanı.
VİKAHAT	(Bak: Vakahat)
VİKAL (VEKÂL)	Devamlı diğer davarların ardına kalan davar.
VİKAYE	Koruma. Koruyuculuk. Sahib olma. Arka çıkma. Kayırma. * Tıb: Herhangi bir hastalık için önleyici tedbir alma.
VİKR	(C.: Evkar) Ağır yük.
VİLA'	Birbirinin ardı sıra gelmek. * Abdest esnasında uzuvları yıkarken birisi kurumadan diğerini yıkamağa başlamak. * Ahbablık, yakınlık, dostluk. (Bak: Velâ)
VİLAD	Doğurmak.
VİLADET	Doğmak, doğuş, dünyaya gelmek, doğurmak. (Veladet galattır)
VİLAKÂR	f. Ahbab, dost.
VİLAPERVER	f. Dost, muhib.
VİLAYAT	(Vilayet. C.) Vilayetler.
VİLAYET	Bir şeyi kudretle elde etme. * İl. * Birisine kefil olmak. * Dostluk. Muhabbet.
VİLDAN	(Velid. C.) Çocuklar. * Kullar. Köleler.(Kur'an-ı Hakîm'de $ sırrı ve meâli şudur ki: Mü'minlerin kabl-el-büluğ vefat eden evlâdları, Cennet'te ebedî, sevimli, Cennet'e lâyık bir surette dâimî çocuk kalacaklarını.. ve Cennet'e giden peder ve vâlidelerinin kucaklarında ebedî medar-ı sürurları olacaklarını.. ve çocuk sevmek ve evlâd okşamak gibi en lâtif bir zevki, ebeveynine te'mine medar olacaklarını.. ve her bir lezzetli şey'in Cennet'te bulunduğunu.. "Cennet tenasül yeri olmadığından, evlâd muhabbeti ve okşaması olmadığı" nı diyenlerin hükümleri hakikat olmadığını.. hem dünyada on senelik kısa bir zamanda teellümatla karışık evlâd sevmesine ve okşamasına bedel sâfi, elemsiz milyonlar sene ebedî evlâd sevmesini ve okşamasını kazanmak, ehl-i imanın en büyük bir medar-ı saâdeti olduğunu şu âyet-i kerime $ cümlesiyle işaret ediyor ve müjde veriyor. M.)
VİLDE	(Veled. C.) Erkek evlâdlar, çocuklar, oğullar.
VİLE	f. Yüksek ses.
VİN	f. Siyah üzüm. * Boya, renk.
VİRAD	Yol. * (Verd. C.) Güller.
VİRAN	f. Yıkık, harap. * Mc: Kederli, üzgün, gamlı.
VİRANE	f. Harabe. Yıkılmağa yüz tutmuş eski yapı.
VİRANÎ	f. Viranlık, haraplık.
VİRASE	Mirasyedilik.
VİRAT	Zekât vermek korkusundan hile edip bir yere toplanmış koyunlarını ayırıp dağıtmak veya perâkende koyunlarını bir yere toplamak.
VİRD	Sık sık ve devamlı okunan dua. * Kur'an-ı Kerim'den her gün okunması vazife bilinen kısım, bir cüz.
VİRD-İ ZEBAN	Dilde tesbih. Sık sık tekrar edilen dua, söz, zikir.
VİRD	f. Suya ve sair şeye yakın gelme. Su hissesi. Suya müteveccih cemaat. * Talebe, şakird, mürid.
VİRK (VERK)	(C.: Evrâk) Uyluk üstü.
VİSAB	Yatak, döşek. * Atlama, sıçrama.
VİSAD(E)	Dayanıp rahat edilecek yastık veya şilte.
VİSÂDENİŞİN	f. Yastığa yaslanıp oturan.
VİSAK	Kuvvetli, kalın bağ. * Yeminle söz vermeler. Muahedeler. * Peyman.
VİSAL	(Vasıl. dan) Vâsıl olma. Sevdiğine ulaşma. Kavuşma. Ayrılıktan kurtulma.(Fâni mevcudatın visali, madem fanidir, ne kadar uzun da olsa yine kısa hükmündedir. Senesi bir saniye gibi geçer. Hasretli bir hayal ve esefli bir rüya olur. L.) Öyle ise Bâki'nin yolunda çalışmak lâzım gelir.
VİSAM	(Vesim. C.) Damgalılar. Alâmetlenmiş olanlar. * Güzel yüzlü olanlar. * Rastıklılar.
VİSATA	Kavim arasında şerefli ve aziz olmak.
VİSAYE	Vasiyet etmek.
VİSL	(C.: Evsâl) Benzer. Misil. * Uzuv, âzâ, organ.
VİSME	Bir boya otu. * Çivit yaprağı.
VİŞAH	(Vüşâh) Eskiden kadınların mücevherlerle süsleyip boynundan ve koltukları altından bağladıkları enlice bez veya meşin parçası.
VİŞAM	(Veşm. C.) Dövmeler.
VİŞAYE	Koğuculuk, dedikoduculuk, gammazlık.
VİŞN-AB	f. Vişne şerbeti, vişne şurubu.
VİTAM	Çulhaların beze sürdükleri nesne.
VİTAMİN	Fr. Vücudda yokluğu bazı hastalıklara yol açan ve taze yiyeceklerde ve bazı meyvalarda bulunan organik madde. A, B, C, D, E gibi remizlerle gösterilen çeşitleri vardır.
VİTAS	Kazmak. * Kırmak.
VİTR	Tek olan şey. Çift olmayan. Tenha. * Yatsı namazından sonra kılınan üç rekât namaz. * Kurban bayramından bir önceki gün. (Bak: Vetr)
VİZAM	Her nesnenin ağırlığı. * Başka birşeyle karışmış olan nesne. (Buğdayla karışmış toprak gibi.)
VİZARE	Yardım etmek. * Kuvvet vermek.
VİZİTE	ing. Ziyaret. * Doktorun bir hastayı ziyareti. * Hekim ücreti.
VİZR	Günah. * Yük. Ağırlık. * Silâh. * Sırta vurulan ağır yük. Yük götürmek.
VOKAL	İtl. Sesle anlatma. * İnsan sesinin müzikte kullanılması. * Gr: A, E, I, İ, O, Ö, U, Ü gibi sesli harfler.
VOLKAN	Fr. Yanardağ.
VOYVODA	Reis, subaşı, ağa gibi çeşitli mânalara gelen bir tabirdir.Voyvodalık Osmanlılarda Milâdi onyedinci asırda başlamıştır. Eyalet valileri ve sancak mutasarrıfları uhdelerine tevcih olunan eyalet ve sancakların mülhak kazalarına halkın isteğiyle yerlilerin ileri gelenlerinden birini voyvoda tayin ederlerdi. (O.T.D.S.)
VU'AZ	(Vâiz. C.) Vâizler. Vaaz edenler.
VUFUD	Gelme, geliş.
VUFUR	Bolluk, çokluk, kesret.
VUHUFET	Kılın yumuşak ve çok siyah olması. * Çok fazla kıllı oluş, çok kıllılık.
VUHUL	(Vahal. C.) Çamurlu yerler. Bataklıklar.
VUHUŞ	(Vahş. C.) Vahşiler, yabaniler, ehlileşmemiş olanlar.
VUKU'	Düşme, rastlama. * Olma, oluş. * Gidip çatma. * Bir hadisenin çıkış şekli, cereyânı.
VUKU'-İ HÂL	Bir hâdisenin çıkış ve oluş şekli.
VUKUAT	(Vak'a. C.) Vak'alar, hâdiseler. * Kavga. Yaralama gibi polisi alâkalandıran hâdise. * Normal dışında olan hâdiseler.(Verilen bütün vücud mertebeleri vukuattır, birer illet ister. Fakat, verilmeyen mertebeler; imkânattır. İmkânat ise ademdir, hem nihayetsizdir. Ademler ise illet istemezler, nihayetsize illet olamaz. Meselâ madenler diyemezler: "Niçin nebatî olmadık?" Şekva edemezler. M.)
VUKUD	Ateş alıp yanma. Tutuşma.
VUKUF	Bir şeyi bilme. Öğrenmiş olma. * Bir hâlde kalma. * Durma, duruş.
VUKUFDÂR	f. Haberi olan. Bilgili.
VUKUKA	Tavuk gıdaklaması. * Köpek havlaması.
VUSAFA	(Vasif. C.) Hizmetçiler, uşaklar.
VUSKA	(Bak: Vüska)
VUSLA	Bir şeyi başka bir şeye ekleyen, bitiştiren şey.
VUSLAT	Visal. Sevdiğine kavuşma, ulaşma, bitişme. Bitiştiren.
VUSTA	(Müe.) Orta. Ortası. * Orta parmak.
VUSU'	Kudret, tâkat, güç, kuvvet.
VUSUB	Dâim ve sürekli olmak. * Vâcip olmak.
VUSUK	(Visâk ve Vesâk. C.) Bağlar, râbıtalar. * Sözleşme yerleri. * Andlaşmalar.
VUSUL	Ulaşma, erişme, varma, yetişme.
VUU'	Tilki.
VUUD	Vaidler. Vâdeler.
VUUL	şerefliler. * Kuvvetliler.
VUZ'	Kadının temizliğinin sonunda hayızdan evvel hâmile olması.
VUZU'	Abdest alma. Abdest suyu. Abdest.
VUZU'	Hakir etme. Kendini, nefsini tezlil ve tahkir etme, küçümseme.
VUZUH	Açıklık. Açık ve anlaşılır şekilde olmak. Netlik. * Aydınlık. * Edb: İfadede açıklık.
VÜCUB	Vâcib ve lâzım olmak. * Sâbit olmak. * Sukut ve vuku. * Sübut ve temekkün cihetiyle lâzım olmak. Bırakılması mümkün olmamak. * Güneşin batması. * Muztarib olmak.
VÜCUB-U ZEKÂT	Zekâtın vacib, şart oluşu. * Verilmesi Allah tarafından emredilmiş olan zekât.
VÜCUBÎ	Vücuba ait ve onunla alâkalı. * Müsbet.
VÜCUD	Varlık. Var olmak. Bulunmak. * Cesed, cisim, ten, gövde.(Vücud mertebeleri muhteliftir. Ve vücud âlemleri ayrı ayrıdır. Ayrı ayrı oldukları için, vücudda rüsuhu bulunan bir tabaka-i vücudun bir zerresi, o tabakadan daha hafif bir tabaka-i vücudun bir dağı kadardır ve o dağı istiab eder. Meselâ: Âlem-i şehadetten olan kafadaki hardal kadar kuvve-i hâfıza âlem-i mânadan bir kütübhane kadar vücudu içine alır. Ve âlem-i hâricîden olan tırnak kadar bir âyine-i vücudun, âlem-i misal tabakasından koca bir şehri içine alır. Ve o âlem-i hâricîden olan o âyine ve o hâfızanın şuurları ve kuvve-i icâdiyeleri olsaydı, bir zerrecik vücud-u hâricîleri kuvvetiyle, o vücud-u mânevide ve misâlide hadsiz tasarrufat ve tahavvülât yapabilirlerdi. Demek vücud rüsuh peyda ettikçe, kuvvet ziyadeleşir; az bir şey, çok hükmüne geçer. Hususan vücud rusuh-u tam kazandıktan sonra, maddeden mücerred ise, kayıt altına girmezse; o vakit cüz'î bir cilvesi, sair hafif tabakat-ı vücudun çok âlemlerini çevirebilir.İşte $ şu kâinatın Sâni'-i Zülcelâli vâcib-ül-vücuddur. Yâni: O'nun vücudu zâtîdir, ezelîdir, ebedîdir, ademi mümteni'dir, zevali muhaldir ve tabakat-ı vücudun en râsihi, en esaslısı, en kuvvetlisi, en mükemmelidir. Sâir tabakat-ı vücud, O'nun vücuduna nisbeten gayet zaif bir gölge hükmündedir. Ve o derece vücud-u Vâcib râsih ve hakikatlı ve vücud-u mümkinat o derece hafif ve zaiftir ki; Muhyiddin-i Arabî gibi çok ehl-i tahkik, sâir tabakat-ı vücudu, evham ve hayal derecesine indirmişler: $ demişler. Yâni: Vücud-u Vâcib'e nisbeten başka şeylere vücud denilmemeli; onlar, vücud ünvanına lâyık değillerdir diye hükmetmişler. M.)(Vücudun en kuvvetli mertebesi olan "Vücub" un; ve vücudun en sebatlı derecesi olan maddeden tecerrüdün; ve vücudun zevalden en uzak tavrı olan "mekândan münezzehiyet" in; ve vücudun en sağlam ve tegayyürden ve ademden en mukaddes sıfatı olan "vahdet"in sâhibi "Zât-ı Vâcib-ül Vücud"un en has hassası ve lâzım-ı zâtîsi olan ezeliyyeti ve sermediyyeti, vücudun en zayıf mertebesi ve en incecik derecesi ve en mütegayyir, mütehavvil tavrı ve en ziyâde mekâna yayılmış olan hadsiz kesretli bir maddi madde olan esir ve zerrat gibi şeylere vermek ve onlara ezeliyyet isnad etmek ve onları ezeli tasavvur etmek ve kısmen âsâr-ı İlâhiyyenin onlardan neş'et ettiğini tevehhüm etmek, ne kadar hilâf-ı hakikat ve vakıa muhalif ve akıldan uzak ve bâtıl bir fikir olduğu, Risale-i Nur'un müteaddid cüzlerinde kat'i bürhanlarla gösterilmiştir. L.)(Vücud ise; birincisi mümeyyize, ikincisi muhassısa, üçüncüsü müreccihe olmak üzere ilim, irade, kudret sıfatlarını istilzam eder. İ.İ.)
VÜCUD-U HÂRİCÎ	Zâhir, ademden çıkmış olan. İlmî vücuddan âlem-i şehadete gelmiş olan. Maddî varlık, cismanî eşya.
VÜCUD-U HİSSÎ	His ile bilinen vücud. Hisse aid vücud, varlık. Duygulu cesed.
VÜCUD-U İLMÎ	İlmî varlık.(Vücud-u ilmî, hayat-ı umumiyenin ma'nevî bir cilvesine mazhardır ki, mukadderat-ı hayatiye o ma'nidar ve o canlı elvâh-ı kaderiyeden alınır. S.)
VÜCUDÎ	Varlığa dair. Var olan şey ile alâkalı.
VÜCUH	(Vech. C.) Çehreler, yüzler, suretler. * Tarzlar. * Sebepler. * İmkânlar. * Münasebetler. * Kur'an-ı Kerim okunuşundaki farklar. * Bir memleketin ileri gelenleri.
VÜCUH-U İ'CAZ	Mu'ciz olmanın yolları. İ'caz nevileri ve vecihleri.
VÜCUH-U SEB'A	Yedi vecih. Kur'anın yedi tarzda okunuşu.
VÜCUM	Tiksinme, iğrenme. * Darılma, küsüp susma. * Göğüse vurma. * Kederli olma.
VÜCÜR	(Vicâr. C.) Arslan, ayı, kurt gibi vahşi hayvanların inleri. * Sel sularının oyduğu yerler.
VÜFFED	(Vâfid. C.) Temsilciler, elçiler.
VÜFUD	Erişme, gelme. * (Vâfid. C.) Elçiler, temsilciler.
VÜFUR	Çokluk, bolluk, kesret. * Tamam olma.
VÜHUB	Çok fazla bağışta bulunan, çok bağışlayan.
VÜKELÂ	(Vekil. C.) Vekiller. Bakanlar. Nâzırlar. Kendilerine iş havale edilenler.
VÜKELÂ-İ DEÂVÎ	Dâvâ vekilleri. Avukatlar.
VÜKNE	Kuş yuvası.
VÜKUB	Yavaş yürüme.
VÜKUL	Bir kimseyle birlikte bir işe girişme. İşbirliği.
VÜKUN	(Vekn. C.) Kuş yuvaları.
VÜKUR	(Vekr. C.) Kuş yuvaları.
VÜLÂT	(Vâli. C.) Vâliler. * Sâhib çıkanlar. * Koruyan, muhafaza edenler.
VÜLÂT-I EMR	Vâliler. İşin başındakiler, idareciler. İdareye memur zâbitler.
VÜLEYD	(Veled. den) Küçük çocuk.
VÜLU'	Bir şeye aşırı derece düşkünlük.
VÜLUC	Girme, sokulma, duhul etme.
VÜLUG	Köpeğin su içmesi.
VÜREYD	Çok küçük damar.
VÜRKA	Siyahı galip olan bozluk.
VÜRU'	Korkaklık.
VÜRUD	Geliş. Gelme. Vârid olma. Gelip yetişme. * Suya gitme. * (Verid. C.) Toplar damarlar. Siyah kan damarları.
VÜRUK	Yan yatma.
VÜRUŞ	Yemek yemek. * Ziyafet vermek.
VÜS' (VÜS'AT)	Genişlik. Bolluk. * Fırsat. * Boş meydan. * Kuvvet, güç, tâkat. * Varlık, zenginlik. * Fls: Bir şeyin boşlukta doldurduğu yer.
VÜSEMA	(Vesim. C.) Damgalılar, dağlanmış olanlar. * Güzel yüzlüler. * Rastıklılar.
VÜSKA	Çok kuvvetli ve sağlam olan.
VÜSUB	(Vesb - Vesib) Sıçrama, atlama. * Oturma.
VÜSUK	Sağlam inanma. İtimad etme, güvenme. Muhkemlik, sağlamlık.
VÜSUK	Bağlar, râbıtalar. * Anlaşma ve sözleşmeler.
VÜSÜD	(Visâde. C.) Yastıklar.
VÜŞUL	Mal azlığı. * Zayıflık.
VÜZERA	(Vezir. C.) Vezirler. (Bak: Vezir)
VÜZUB	Su gibi akma.
VÜZUB-İ DEM	Kan akma, kanama.
VÜZUB	Lüzumluluk, icab etme, gereklilik.
VÜZUR	Tuzak. * Süprüntü sepeti.